Dwa lata temu, wiosn± 2010 roku zaproponowa³em moim kole¿ankom i kolegom z Akcji Katolickiej, by kwotê ponad 1000 z³ pozosta³± po postawieniu nagrobków ksiê¿y: Bogus³awa Trochy i Benedykta Pacygi przeznaczyæ na odnowienie miejsca pochówku sióstr zakonnych. Akceptacja by³a oczywista, bo miejsce to wymaga³o pilnie zagospodarowania i remontu, a fakt, i¿ siostry tam spoczywaj±ce nale¿a³y do wspólnoty parafii ¶w. Micha³a Archanio³a obligowa³ nas parafian do podjêcia trudu renowacji.
Gmina ¦wiebodzin, jako w³a¶ciciel cmentarza, zgodzi³a siê na zaproponowany przez nas zakres prac remontowych ofiarowuj±c kostkê granitow±.
Aby, groby niemieckich sióstr nie pozostawa³y nadal bezimienne, postanowili¶my odnale¼æ ich dane osobowe tj., imiona, nazwiska oraz daty urodzin i ¶mierci.
Z opowiadañ wiedzieli¶my, ¿e nale¿a³y do zgromadzenia Sióstr Boromeuszek i zosta³y zamordowane po wkroczeniu wojsk radzieckich do ¦wiebodzina w 1945 roku.
Proboszcz Benedykt Pacyga sugerowa³ przed laty, i¿ mog³y zgin±æ mêczeñsko.
O pomoc w odnalezieniu danych osobowych niezbêdnych do umieszczenia na projektowanej tablicy pami±tkowej zwrócili¶my siê do zakonu Sióstr Boromeuszek w Trzebnicy oraz do Muzeum Regionalnego w ¦wiebodzinie.
W efekcie, parê miesiêcy pó¼niej, otrzymali¶my krótkie, lecz wymowne, informacje z Trzebnicy. Potwierdzi³y one przypuszczenia o mêczeñskiej ¶mierci sze¶ciu Sióstr Boromeuszek w dniach 3.02. – 9.02.1945 roku. Nazwiska niektórych sióstr wskazywa³y na polskie korzenie. Liczba sióstr, które zginê³y nie odpowiada³a liczbie krzy¿y w miejscu pochówku, ale wkrótce okaza³o siê, ¿e jedna z sióstr spoczywa wspólnie z pochowan± w roku 1990 Siostr± Dominik± Cybulsk±.
Po nied³ugim czasie, Muzeum w ¦wiebodzinie odnalaz³o we Wroc³awiu i przekaza³o nam kopiê spisanych po niemiecku, zebranych i opublikowanych w roku 1955 przez dr. Kapsa relacji pt. „Martyrologia Kobiet na Dolnym ¦l±sku podczas II W.¦.”. Po przet³umaczeniu i zapoznaniu siê z rozdzia³ami opisuj±cymi szeroko losy sióstr zakonnych w ¦wiebodzinie, zdali¶my sobie sprawê, i¿ odkrywamy skrywan± w archiwach i cmentarnej ziemi tajemnicê wielkiej wiary i bohaterstwa, tajemnicê zwyciêstwa nad ¶mierci± sze¶ciu Sióstr Boromeuszek.
Skrywan± d³ugie lata, bo niewygodn± dla oprawców, naszych sojuszników i niebezpieczn± do 1989 roku dla nas Polaków.
Czuj±c niedosyt i poszukuj±c odpowiedzi na rodz±ce siê pytania wys³a³em list do Kongregacji Sióstr Boromeuszek wyja¶niaj±c intencje, z pro¶b± o udostêpnienie wszystkich materia³ów dotycz±cych zamordowanych Sióstr tj. zdjêæ, listów, relacji ¶wiadków oraz ¿yciorysów.
Chêæ poznania ca³ej prawdy, potêgowa³ fakt kanonizacji 24 wrze¶nia 2011 r., piêciu sióstr zakonnych, które zginê³y w podobnych okoliczno¶ciach w Serbii 15 grudnia 1941 r.
W miêdzyczasie uwa¿aj±c, ¿e nie mo¿na czegokolwiek zaniedbaæ przeszuka³em ca³y zasób archiwalny Ksiêdza Janika. ¯adnej informacji, oprócz daty ¶mierci Sióstr Edmary i Lybii 03-09.02.1945 r.) zapisanych w notesie ze zgonami nie znalaz³em.
Na odpowied¼ z Trzebnicy nie musia³em d³ugo czekaæ. Otrzyma³em krótkie ¿yciorysy, zdjêcie z 1947 roku, spis Sióstr w ¦wiebodzinie z 1941, oraz listy i relacje naocznych ¶wiadków tragicznych wydarzeñ.
Opisane w nich bestialstwa, tragedie i wszechobecne z³o, oraz szlachetno¶æ, heroizm bezgraniczne umi³owanie Boga i w koñcu mêczeñska ¶mieræ Sióstr nie pozwalaj± przej¶æ obok tych wydarzeñ i obok Ich grobów obojêtnie. Zmuszaj± do zastanowienia; kto zwyciê¿y³? Kto jest naszym bratem i siostr±? Jak do tego dosz³o? Czy, aby ¶wiat nie zmierza do ponownego panowania szatana na ziemi?
Maj±c ju¿ wszystkie informacje i znaj±c prawdê o ¿yciu i ¶mierci szlachetnych Sióstr postanowili¶my ustawiæ okaza³± p³ytê kamienn±. Niech ta p³yta, nasza troska o miejsce pochówku i modlitwy bêd± wyrazem naszej pamiêci, szacunku i czci dla Sióstr Mêczenniczek.
Kto wie czy to nie Ich wstawiennictwu u Boga nie zawdziêczamy, i¿ ¦wiebodzin omijaj± powa¿ne klêski.
W ka¿dym b±d¼ razie zas³uguj±, by byæ naszymi, ¶wiebodziñskimi patronkami – jednymi z najszlachetniejszych w¶ród nie¿yj±cych, spoczywaj±cych na ¶wiebodziñskim cmentarzu.
Zapraszam do zapoznania siê z histori± ostatnich dni ¿ycia i ¶mierci, zamordowanych w ¦wiebodzinie w lutym 1945 roku przez ¿o³nierzy armii czerwonej, Sióstr Boromeuszek.
Prezes Parafialnego Oddzia³u Akcji Katolickiej
przy parafii p.w. ¦w. Micha³a Archanio³a w ¦wiebodzinie
Ryszard £otarewicz