Najazd Abrahama Zbąskiego na obszar świebodziński (1439)
Świebodzińska Gazeta Powiatowa
Wydanie Nr 03 [170] marzec 2006
W styczniu 1439 roku Abraham Zbąski z oddziałem Wielkopolan, liczącym ok. 1500 ludzi, najechał okolice Świebodzina. Pokonało go, koło miejscowości Dąbrówka Mała, pospolite ruszenie mieszczan, okolicznego rycerstwa i joannitów pod dowództwem komendanta świebodzińskiego zamku. Zginęło ok. 450 żołnierzy Zbąskiego, część uciekła, a reszta dostała się do niewoli. Ranny sędzia poznański przebywał w niewoli prawdopodobnie do września 1439 roku i został z niej uwolniony dopiero po zapłaceniu wysokiego okupu. Nieudana akcja Zbąskiego nie była zwykłym napadem rabunkowym (jak chcą tego miejscowi historycy) czy elementem porachunków granicznych, miała bowiem wspierać czeskich husytów w czasie ich walk na Śląsku oraz być manifestacją poparcia dla zabiegów Kazimierza Jagiellończyka o koronę czeską.
J. Stankowski "Rozbicie oddziału A. Zbąskiego pod Dąbrówką koło Świebodzina", 1997
Rok 1439. Pan Abraham, dziedzic Zbąszynia[1], zgromadził wojsko, zjawił się w okręgu miasta Świebodzina, w czwartek po oktawie Trzech Króli[2] (i) skierował swą pychę ku zniszczeniu miasta i jego wiosek. Tymczasem, dzięki Panu Łaskawemu, pokonano go wraz z jego wojskami w okolicy wioski Dąbrówka Mała i pojmanego z wieloma jego żołnierzami sprowadzono do miasta Świebodzina, do domu Johannesa Kranisa[3], wtedy burmistrza miasta[4], i pod strażą wojskową zatrzymano. Wszyscy pozostali zginęli, byli także zaginieni, a niewielu pozostałych, żywych z owego wojska uciekło. Wówczas kapitanem był pan Konrad Burckersdorff, krzyżem oznaczony[5].
Źródło: S. G. Knispel, Geschichte der Stadt Schwiebus von ihrem Ursprung, an bis auf das Jahr 1763, Züllichau 1765, s. 31; tłumaczenie M. Nowacki
[1] Abraham Zbąski herbu Nałęcz (zm. 1441} - sędzia ziemski poznański, właściciel Zbąszynia; po 1434 r. związał się z ruchem husyckim.
[2] To jest 15 stycznia 1439 r.
[3] Johannes Kranis [Krenis] - pierwszy znany z imienia burmistrz Świebodzina (1430-1458).
[4] Tu oryginalne określenie urzędu burmistrza – "civium Magistra".
[5] Konrad von Burckersdorff był prawdopodobnie pierwszym joannickim dowódcą (kapitanem) zamku świebodzińskiego, z początkowego okresu zastawu zamku, miasta i okręgu dla joannitów łagowskich (1435-1467).
Z dawnych kronik i dokumentów.
Opracowanie Adam Gonciarz, Marek Nowacki.