¦wiebodziñskie obrazy Kazimierza Gancewskiego tworz± ludzie, miejsca i wydarzenia. Dziêki nim Czytelnik ma niepowtarzaln± okazjê poznaæ czy nawet odkryæ na nowo to, co byæ mo¿e kiedy¶ widzia³, o czym s³ysza³, a co zwi±zane by³o ze ¦wiebodzinem.
Dla mieszkañców ksi±¿ka ta bêdzie wspania³ym podrêcznikiem wiedzy o dziejach najnowszych ich miasta. Dla wszystkich innych - okazj± do poznania bardzo ciekawego miasta, po³o¿onego na zachodnich rubie¿ach Rzeczpospolitej, i jego mieszkañców.
Szkice z dziejów miasta autorstwa Kazimierza Gancewskiego z jednej strony wyró¿niaj± siê wielk± skrupulatno¶ci± i dba³o¶ci± o interesuj±ce przedstawienie wydarzeñ i postaci, z drugiej strony maj± bardzo osobisty charakter, wynikaj±cy bez w±tpienia z uto¿samiania siê autora ze ¶wiebodziñsk± ojczyzn±.
Opisywane ¶wiebodziñskie dzieje podzieli³ autor na trzy odrêbne czê¶ci.
Pierwsza z nich zawiera, jakby fachowo powiedzieli historycy, charakterystykê spo³eczno-gospodarcz± miasta w drugiej po³owie XX wieku, wzbogacon± oczywi¶cie bardzo trafnymi uwagami autora. Druga czê¶æ obejmuje wspomnienia o zmar³ych mieszkañcach ¦wiebodzina.
W trzeciej czê¶ci znalaz³y siê szkice historyczne, które ³±cz± w sobie dzieje niekiedy bardzo odleg³e z tymi najnowszymi traktuj±cymi o wybranych i uznanych za wa¿ne dla ¦wiebodzinian budowli, osób i wydarzeñ. Zachowana zosta³a w ten sposób ci±g³o¶æ historyczna dziejów miasta licz±cego kilkaset lat.
Wstêp do tego typu ksi±¿ek nie powinien byæ zbyt d³ugi, aby Czytelnik móg³ sam cieszyæ siê lektur± ¶wiebodziñskich obrazów, do czego gor±co namawiam.
Prof. dr hab. Wojciech Strzy¿ewski
Uniwersytet Zielonogórski
Dziekan Wydzia³u Humanistycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego
Pod jego redakcj± w 2007 r. ukaza³y siê DZIEJE ¦WIEBODZINA.
SPIS TRE¦CI
I. ¦WIEBODZIN SPOD PRZYMKNIÊTYCH POWIEK
KILKA S£ÓW WSTÊPU
HANDEL
GASTRONOMIA
RZEMIOS£O I GOSPODARKA KOMUNALNA
O¦WIATA
SPORT DU¯Y I MA£Y
DZIECI, ZABAWY, S£ODYCZE
¦WIEBODZIÑSKI DOM KULTURY W LATACH 1980 - 1990
£AWECZKA NIEMENA - INACZEJ
II. PO¯EGNANIA
PO¯EGNALI¦MY DOKTORA. Pamiêci Czes³awa Gordzelewskiego
PROFESOR Z O£OBOKU. Pamiêci Januarego Golona
PROBOSZCZOWIE OD ¦W. MICHA£A 1945 - 2008
FOTOGRAF ¦WIEBODZINIAN. Pamiêci Wies³awa Kokociñskiego
SPOTKANIA Z INSPEKTOREM. Stanis³aw Kielich 1928 - 2011
LUDZKI CZ£OWIEK. Les³aw Iwanowski 1932 - 2011
III. NA ¦WIEBODZINIAKA SERCU
ZAMEK
KAMIENNE TABLICE
SIOSTRY BOROMEUSZKI ZE SCHWIEBUSA
TRZY KRZY¯E
PODWALE
FRIEDRICH AUGUST STULER - KRÓLEWSKI BUDOWNICZY
ZA MUREM PRZY PROPSTEISTRASSE
KRYPTY MICHA£A
NASYPALI PIASKU... GOTYCKI MOST W SERCU MIASTA
SANKTUARIUM MI£OSIERDZIA BO¯EGO I POMNIK CHRYSTUSA KRÓLA
MICHA£KI
TO BY£ ZJAZD W ZUPE£NIE STARYM STYLU
MICHA£KI SZKOLNE
OBY¦ UMAR£ PO WYBORACH! - SMRÓD NOCY LETNIEJ - 6 KIN I DKF
KILKA S£ÓW ZAKOÑCZENIA
CMENTARZE BLISKIE SERCU – LISTA
WYKAZ U¯YTYCH SKRÓTÓW
INDEKS ¦WIEBODZINIAN
INDEKS ¦WIEBODZINIAN
Adamski (foto) s. 100
Adamski Bernard s. 17
Adamski Zdzis³aw Mariusz s. 17
Algierski Jaros³aw s. 2, 23, 25, 27
Algierski Miros³aw s. 16, 39, 62, 107
Andrzejczak Felicjan art. s. 12, 35
Antkowiak Czes³aw s. 27
Antonowicz Gustaw s. 12, 22-23, 27, 60
Aszakiewicz Zdzis³aw s. 30, s.l 08
Augustyniak Anastazja s. 20, 102
Baczañski Jan lek. s. 47, 60
Balcke Robert art. s. 69
Balul s. 7
Bardelas Tadeusz s. 75
Bekisz Dariusz s. 42, 51, 57, 66
Bêbenek s. 17
Biliñska Zofia art. s. 75
Blondowska(foto)s. 100
Bobowski Tadeusz s. 60
Bodnar Zygmunt s. 20, 24, 102, 105
Borkowski s. 17
Börnstedt Ewa, von s. 83
Brzozowski Tadeusz (foto) s. 100
Brzózka Robert s. 41
Bu³ach Jan (foto) s. 101
Burba Jan s. 57, (foto) 100
Burnos Jan s. 14, 15
Burzyñska Henryka s. 18
Burzyñski Ryszard s. 27
Bulwi³owska Maria s. 37
Byczyñski Andrzej s. 66
Ceglarek (foto) s. 100
Celejewski s. 17
Chitruñ Zbigniew s. 12
Chor±¿yczewski W³adys³aw s. 17
Chowaniec Wanda s. 12
Compel s. 6, 17, 103
Cukier ps. Ciuciu s. 30
Czachor Jan s. 42
Czapliñski s. 17
Czarny Józef s. 37
Czeczemska Ewa s. 12, 36
Czeka³a Franciszek s. 11
Czepukowicz s. 17
Czerniawko Józef s. 8
Czestkowski Stanis³aw s. 60
Czeszyñski Czes³aw s. 20, 34, 38-41
Czuczko Stanis³aw s. 27
Æwielewicz Jerzy s. 12
Dajlidko s. 17
Daszkiewicz Jerzy s. 41
Daszkiewicz Mariola s. 36
Derlatka Tadeusz s. 38
Dêbski Kazimierz ps. Kaju s. 24
Diament Józef s. 6
Dobrianowicz Tadeusz s. 24
Dokowicz Andrzej s. 24
Dokowicz Ewa s. 24, 102
Dolata Antoni (foto) s. 100
Drabek Tadeusz s. 26
Dranczewski Ryszard s. 28
Drozdowski Zdzis³aw lek. s. 13
Drzazga Teresa s. 102
Dukiewicz Micha³ s. 7
Dydyñ Stanis³aw s. 24
Dynda W³adys³aw s. 17
Dziewa s. 17
Dziuba Krzysztof s. 26
Dziuba Leon s. 17
Dziuba Witold ps. Wojtek s. 37-38
Dziubiñski Jan s. 104
Falkowski Henryk s. 27, 29
Fiedziuszko Otton s. 17
Filipczak Henryk s. 17, 101
Fojna Stefan s. 17
Fr±ckowiakowie s. 31
Frycz (foto) s. 101
Gajowy s. 5
Galimowska Walentyna s. 75
Gancewscy Janina i Zenon s. 4
Gancewska Janina s. 6
Gancewska Zosia s. 71
Gancewski Kazimierz s. 1-3, 28, 39, 42, 64, 73, 75, 103, 111
Gancewski Maciej s. 27
Gand¿a Olga s. 108
Gaunow W³odzimierz mjr s. 72
Gawanowski Henryk art. s. 41, 70
Gielnik Janusz s. 23
Glombik Amanda ss. s. 72
G³odowski Pawe³ s. 12, 21, 104
Godziejewska Beata s. 41
Golik Danuta lek. s. 61
Golik Marek lek. s. 41
Golon January s. 43, 46-47
Go³ek Barbara s. 23
Gomu³a s. 24
Gomu³a Marian s. 15
Gordzelewska Melania s. 45
Gordzelewski Czes³aw dr, s. 16, 34-36, 43-45, 107
Go¼dziñski Henryk s. 21
Górna Jadwiga (foto) s. 101
Górny Olgierd s. 41
Grala Stanis³aw s. 13
Grochowy Jan s. 23
Grociak Andrzej s. 13, 40
Grynberg Jerzy s. 108
Grz±dzielewski W³adys³aw s. 1.7
Grzechulski (foto) s. 101
Grze¶kowiak Eugeniusz s. 27
Grze¶kowiak Mariola s. 41
Grze¶kowiak Teodor art. s. 34, 36, 41
Grzybowski s. 17
Grzybowski Ireneusz s. 49
Gwardziñski Lech s. 29
Gwardziñski Zenon s. 12
Haczkiewiczowie s. 17
Hanuszewski Jerzy s. 24, 38
Heine Walenty s. 69, 94
Hoffmann Stanis³aw s. 17
Hoffmann Zdzis³aw s. 25
Hoffmann Zenon s. 15
Horbatowicz Maria (foto) s. 100
Hordziej Wojciech s. 60
Hy¿orek Szczepan s. 108
Ikiert (foto) s. 101
Irek s.101
Iwanowski Les³aw s. 22, 60-63
Jackiewicz W³adys³aw s. 21, 103
Jagie³³o s. 36
Jagodziñski Henryk s. 102, 104
Jamroz W³adys³aw s. 30
Janczura Zdzis³aw s. 26
Janeczko Janusz s. 19, 39-40
Janik Piotr, ks. 43, 49-50, 72, 93, 95-97, 101
Jankowski Lech ps. Komar s. 11
Jankowski Stanis³aw s. 17
Jankowski Zbigniew s. 30
Janowicz s. 17
Januszkiewicz Izabela s. 97
Januszkiewicz Stanis³aw s. 20, 104
Jarecki Czes³aw (foto) s. 100
Jarecki Jakub s. 99
Jarkowski S³awomir ps. Harry s. 27
Jarmoliñski s. 17
Jarmu³ Andrzej s. 14
Jermaczek Danuta i Andrzej s. 39
Jarmuszyñski Stefan s. 108
Jarmuszyñski Aleksander s. 108
Jaworski Marian, s. 108
Jêdrasiak Wies³aw s. 37
Jokiel s. 17
Kaczmarczyk Jacek lek. s. 83
Kaczmarek (foto) s. 101
Ka³mucki Mieczys³aw s. 30
Ka³u¿ny Ryszard s. 17
Karhanek Pawe³ ks. (foto) s. 101
Karolak Zdzis³aw s. 30
Karpowicz Henryk ps. Heñka s. 28, 31
Karpowicz Ryszard ps. Dziuba s. 28, 31
Kasperowicz Henryk s. 5, 24
Kaszkowiak Wac³aw, s. 17
Kêdzierska Zofia hm PL s. 18, 20
Kêdzierski Jan hm PL s. 20
Kielich Danuta s. 21, 56
Kielich Stanis³aw s. 10, 14, 20-21, 43, 56-59
Kielich Zbigniew s. 58
Kielmañski Zbigniew s. 7, 27
Kierzkowski Stanis³aw s. 21, 24, 31, 34, 37, 57, 103-104, 106
Kilian Boles³aw s. 19
Kisiel Pawe³ s. 102
Kisiel Lucyna (siostry-foto) s. 101
Klimkowski Jan s. 27
Knispel S.G. s. 69, 83
Knobelsdorff Maksymilian kpt s. 65, 70, 79, 83-85, 91
Kocowski Zbigniew s. 33, 39, 41
Kokociñska Agnieszka s. 53
Kokociñska Ewa s. 31, 54
Kokociñski Bartosz s. 53
Kokociñski Wies³aw s. 43, 52-55, 103
Kokociñski W³adys³aw s. 52
Ko³tan Jan s. 17
Komischke Edmara ss. s. 72
Konopacka Leokadia s. 37
Koperkiewicz s. 108
Korbelak Jan s. 19, 20, 62, 98, 102-105
Korbut Stanis³aw s. 15
Korczak Czes³awa s. 39, 41
Korzeniewska Irena (foto) s. 98, 1.01
Korzeniewska Kazimiera s. 6
Korzeniewski Andrzej ps. Korzeñ s. 27, 30
Kosowska Bronis³awa s. 29
Kotwicka Jadwiga, II voto Simon s. 8
Kotwicki Józef s. 8, 97, 101
Kotwicki Kazimierz s. 27
Kowalewska Anna (foto) s. 101
Kowerko s. 5
Kozicz Andrzej s. 27
Koz³owska Wiera lek. (foto) s. 100
Koz³owski Sylwester art. s. 13, 36
Kozub s. 5, 31
Ko¼miñscy s. 56
Kramm Gustaw s. 65
Kramm (wdowa po Gustawie) s. 66
Krze¶lak Lucjan s. 39, 41
Krzy¿anowski Mieczys³aw s. 36, 57
Kucharczyk Kazimierz lek. s. 24
Kucharski Kazimierz s. 19
Kucy Stanis³aw s. 23
Kumanowski Kazimierz s. 37
Kuhnert Jerzy s. 19,20, 102, 104
Kuhnert Jolanta s. 19, 102, 105
Kujawski Jan s. 60
Kujawski Lech s. 5
Kujawski Zbigniew s. 24
Kulak s. 30
Künzer F.X., ks. s. 78
Kuroczycki Jerzy s. 12
Kurzawa Waldemar s. 13, 41
Lachowicz Krzysztof s. 30
Langer Alexis s. 78
Lasota (foto) s. 100
Legieæ Adam s. 24
Legieæ Ryszard s. 24
Lewandowska Barbara s. 41
Lewandowski Zbigniew s. 23
Ligiziñski (foto) s. 100
Lubecki Piotr s. 20, 24, 104
£apkowski s. 17
£apszyñski August ps. Gutek s. 66
£asiñski Tadeusz s. 40
£opatniuk Dobros³aw s. 35, 41, 68
£opuszañski Stanis³aw s. 39, 41
£otarewicz Anna s. 105
£otarewicz Ryszard s. 50, 72, 83-84, 92
Maciecki Lucjan ps. Maciek s. 23, 26
Maciszewska Irena s. 6
Maciszewski Andrzej s. 97
Maciszewski Ludwik art. s. 97, 99-100
Mackaniec Romuald s. 70
Magnowska Urszula s. 13
Makowski Bogdan s. 23, 24
Mularczyk Aleksander s. 21, 57, 90
Ma³ecki Piotr s. 39
May Olgierd s. 20, 57, 102, 105
MelnikJan s. 108
Miakisz Ada s. 99, 101
Michalewska Anna s. 19
Michalewski Ryszard s. 19, 26, 45
Micha³owska Ania s. 16
Miecznikowska Marta s. 39, 41
Miko³ajczak s. 17
Miko³ajczyk Józef s. 19,27
Milkowski Józef s. 44
Minccka Danuta s. 102-103
Misiewicz Józef s. 40
Mi³owscy Zofia i Mieczys³aw s. 41
Mitrêga Czes³aw s. 105
Mlonek Marian s. 14
Mlonek Zbigniew s. 31
Mosiejko Stanis³aw s. 35, 38-42, 57
Mo¿ejko Tomasz s. 78
Muller Otfricd ks. s. 49, 72, 93
Nawojczyk s. 17
Najborowski Julian s. 27
Naks Aleksandra s. 12
Nied¼wiedzki s. 17
Niekrasz (foto) s. 101
Niekrasz Witold s. 11
Niewêg³owski Kazimierz s. 81
Nosal Zbigniew, ks. s. 50-51
Nowacki Marek s. 80, 86-87
Nowak Hieronim i Wies³aw s. 29
Obacz Józef s. 20, 21, 36
Oborscy s. 30
Oczkowski Bogdan i Julian s. 27
Oczkowski Dariusz s. 26
Okuniewska Zuzanna s. 18
Okuniewski Krzysztof s. 23
Olejniczak Zbigniew s. 105
Olejnik Ludwik s. 5, 31
Olszewski Czes³aw s. 12
Or³owski s. 17
O¶wiêcimska Halina (foto) s. 101
Pacho³ek Euzebiusz s. 27
Pacuk Roman s. 19, 27
Pacyga Benedykt, ks. s. 43, 48-51, 62, 75, 83, 92, 95, 97
Panufnik Henryk s. 16, 20, 60-63, 107
Paszkier Edward s. 63
Pawlik (Kania) Maria s. 18
Pawlik Melisa ss. s. 72
Pawliszyn Jan s. 17
Pawliszyn W³odzimierz s. 28, 30
Pawluæ Irena s. 102
Paw³owicz Bogdan s. 38-39, 41
Paw³owicz Bronis³aw s. 66
Paw³owski Jan s. 108
Pichór Andrzej s. 41
Pietrzak Tadeusz s. 25
Pijecki Zygmunt s. 23
Pilipionek s. 13
Pinecki Leon Stanis³aw s. 25
Piotrowska Stefania (foto, p. Roj ) s.100
Piszczyñski Zenon s. 18, 41, 108
Pitak Irena s. 18
Plichta Józef s. 71
Podczaska (foto) s. 100
Podhorodcccy s. 27
Podlipska Maria i Stefan s. 16-17
Podlipska Teresa s. 46, 93, 98
Podlipski Karol s. 17, 19, 27, 40
Polanowski Jan (foto) s. 101
Primus El¿bieta i Rcnæ s. 77
Prochera Jan s. 21
Prokopowicz Jerzy s. 2
Prokopowicz Zygmunt s. 5-9, 17, 98
Prymelska (foto) s. 101
Prymelski (foto) s. 100
Prystupa Józef s. 24
Przew³ocki Janusz ps. Kosa s. 27, 29, 30
Puzyna s. 30
Pyrcz Szymon s. 20
Pyrtek s. 17
Pyrtek Bo¿ena s. 101
Rawski s. 17
Richter Petrussa ss. s. 72
Rodak Kazimierz Roman s. 39
Rodziewiczówna (foto) s. 100
Romanowski Piotr s. 97
Rondomañski Wincenty ps. Wicek s. 30
Roszak (Kokociñska) Ewa s. 32, 52
Ró¿anowski Janusz arch. s. 90
Ró¿anowski Ryszard s. 13, 24, 30-31, 105
Ró¿ycki Jerzy s. 108
Rudzka Kazimiera s. 6
Rutkowski Kazimierz ps. Diabe³ s. 24
Rybicki Zdzis³aw s. 36
Rymszewicz Halina s. 108
Rysiukiewicz Agnieszka s. 25
Rysiukicwicz Piotr s. 25
Rzepecki Edward s. 12
R¿ewscy - bracia s. 28
Sabisch Paul, ks. s. 71, 86
Sakowicz (foto) s. 101
Seidler (foto) s. 101
Sieciechowicz Bo¿ena s. 68
Sieciechowicz Maciej s. 62
Siedlecki Antoni (foto) s. 100
Siedlecki Micha³ s. 15
Sielicka El¿bieta s. 13, 21
Siemak Grzegorz s. 37-38, 41, 102, 105
Siepsiak S³awomir s. 12, 36, 38, 66
Sikorski Mieczys³aw s. 31
Sikorski W³adys³aw s. 31
Siwakowie s. 17
Skowron Robert s. 26
Skrzypek Barbara s. 57
Skuratowicz Danuta s. 24
Sobieszczakowie Halina i Edward s. 108
Sobkowiak Rozalia (foto) s. 100
Sobkowiak Stanis³aw s. 14, 100 (foto), 108
Sobociñska Danuta s. 39, 40
Sobociñski Jan Kazimierz s. 77
Soczewka s. 10
So³owiej s. 17
Spycha³a Antoni s. 17, 101
Spycha³a Piotr s. 53
Stadthagen s. 86
Stanek Ludwik (foto) s. 101
Stania Lautberga ss. s. 72
Stanulewicz s. 17
Stasiak Bronis³aw s. 27
Sterna Tadeusz s. 23
Strankowski s. 17
Striegan Orlandia s. 72
Strzy¿ewski Wojciech prof. s. 3, 27, 58
Stüler Friedrich August, arch. s. 78-81
Styczyñski Andrzej s. 38
Suchorowski Feliks s. 7
Sugak Sergiusz s. 24, 30
Suszyñska Waleria (foto) s. 101
Szamrej Henryk s. 21
Szamrcjowic s. 56
Szarek Zbigniew ps. Biniu s. 23-25, 27
Szar³owicz Wojciech s. 35
Szaszkiewicz Janusz s. 41, 104
Szubczyñski Tomasz s. 12
Szubert s. 17
Szulc s. 27
Szumski Wiktor s. 22, 62
Szumski Zbigniew s. 51
Szyd³owski s. 7, (foto) 101
Szymanderski (foto) s. 100
Szymañski Józef s. 23, 28
Szymañski Micha³ s. 24
Szymañski Stefan ps. Pepa s. 27
Szymkowiak s. 17
Szyszy³o s. 15
¦ron Waldemar s. 39
¦wirgicl s. 17
Talar Jan s. 17
Tomczak Stefan s. 17
Tomko s. 18
Torcha³a Zbigniew s. 17
Tracz Kazimierz (foto) s. 101
Trzebniak El¿bieta s. 103
Trzebniak Grzegorz s. 23, 34, 102-103
Trzebniak Roman s. 24
Turyñski Maciej s. 102
Tyliszczak Rozalia s. 17
Tyñska Krystyna s. 108
Unichowski Micha³ (foto) s. 101
Urbañczyk Speciosa ss. s. 72
Usakowski Stanis³aw s. 17
Walczak s. 17
Wagner Mieczys³aw s. 14, (foto) s. 101
Wagner Zbigniew s. 105
Warcholik Stanis³aw s. 27
Watral Józef ps. Ropniak s. 30
Watral Zdzis³aw ps. Dzinek s. 30
Wawrzeñczyk Ludwik s. 81
Wawrzyniak s. 15, 17
Wejman s. 17
Wendorff Dionizy s. 17
Weso³y Leszek s. 45
Wêc³awski Piotr s. 2, 39-41, 60, 68, 83, 92, 94
Wierusz Lech lek. s. 12, 34, 44-45, 66-68, 81, 88
Wieruszowie s. 88
Wilewski Stanis³aw s. 12, 44
Wisznarewski Adam s. 17, 18, 31
Wisznarewski Ryszard s. 30
Wi¶niewski s. 27
Wi¶niewski Andrzej s. 26
Wi¶niewski Tadeusz s. 25, 102
Wiszniewski Wies³aw s. 104
Wi¶ny s. 17
Witkowski Leszek ps. Frey s. 57
Witkowski Mieczys³aw s. 61
Wojtkiewicz s. 17
Wojtulcwicz s. 17
Wo³czedska-Korbelak Miros³awa s. 102-103
Wo³owicz Marek s. 40
Wo³yniec Romuald s. 17
Woroniecka Bo¿ena s. 39
Wo¿niak Wojciech s. 17, 30, (foto) 100
Wójcik Pawe³ s. 108
Wydrzycki Jerzy s. 42
Wydrzycki Józef s. 57
Wysocka Barbara s. 66
Zaj±czkowski Aleksander s. 105
Zakrzewski Henryk s. 108
Zakrzewscy s. 15
Zalewski Ludwik s. 71, 74, 112
Za³oga Izabella s. 101
Zaporowicz Lybia ss. s. 72
Zarzycki W³odzimierz s. 57, 77, 85-86
Zawadzki Sylwester ks. s. 91
Zdanowicz Czes³aw s. 15
Zdanowicz Hanna s. 11
Zdanowicz Józefa s. 5
Zdanowicz Wies³aw s. 10, 36, 39, 41, 77, 90
Zemski Admund s. 12
Zerndt Gustav s. 86, 89
Ziach Robert s. 71, 77, 83
Ziêta Jan s. 39
Zimnawoda Zygmunt ks. s. 91
Zydor Helena (foto) s. 101
Zydor Józef s. 9, 14-15
¯akiewicz Danuta (Minecka) s. 104
¯arnowski Witold s. 57
¯ebrowski Jerzy s. 23, 102
¯mijewski s. 30
¯o³nierczyk Stefan s. 44
|