Odkrycie krypty grobowej rodziny von Knobelsoorff w ¦wiebodzinie
¦wiebodziñska Gazeta Powiatowa
Wydanie Nr 12 (180) grudzieñ 2006 r.
Ten grobowiec rodu Knobelsdorff[1] zosta³ odnaleziony, kiedy ustawiano o³tarz ku czci poleg³ych w Wojnie ¦wiatowej 1914-1918. Po¶wiêcony przez Przewielebnego Redemptorystê[2] Ojca Jordana z Grüneiche ko³o Wroc³awia[3] 27 wrze¶nia 1921 pod znakiem Misji z 17.9.21 - 29.9.21. W ko¶ciele ¶w. Micha³a zwierzchno¶æ pe³ni Pan Proboszcz Sabich Paul i Pan Wikariusz Powiatowy Rommerskürk[4]. Kantorem[5] jest Pan Franz George, a organist± Pan P. Dluhosch (Dlubosch). Ja, pisz±cy te s³owa, sprzedawa³em podczas ¶w. Misji pami±tki misyjne i posiadam sklep przy Frankfurterstraße 96. Funkcjê g³owy miasta pe³ni Pan Burmistrz Stadthaagen[7]. Czasy s± bardzo ciê¿kie. Wszystko jest bardzo drogie i spo³eczeñstwo jest bardzo niezadowolone.
Napisano w moim stoisku handlowym rano 21 wrze¶nia[8] 1921.
¬ród³o: rêkopis ze zbiorów Muzeum Regionalnego w ¦wiebodzinie; t³umaczenie W³odzimierz Zarzycki
[1] Knobelsdorffowie pe³nili w latach 1540-1674 funkcje starostów okrêgu i komendantów (kapitanów) zamku; wymarli bezpotomnie; ich krypta w podziemiach ko¶cio³a ¶w. Micha³a by³a zamurowana i zapomniana; w 1921 roku odkryto j± przypadkowo wraz z 16 trumnami cz³onków tej rodziny
[2] redemptorysta - cz³onek katolickiego zgromadzenia zakonnego, prowadz±cego g³ównie misje parafialne i rekolekcje
[3] obecnie Wroc³aw-D±bie
[4] koñcówka nazwiska niepewna - w oryginale nieczytelne poprawki
[5] dyrygent i przodownik chóru ko¶cielnego
[6] obecnie ul. ¯ymierskiego
[7] Hans-Kurt Stadthagen (Stadthaagen) by³ burmistrzem ¦wiebodzina w latach 1899-1923
[8] prawdopodobnie pomy³ka pisz±cego - powinno byæ 27 wrze¶nia (21=27)
[9] Max Pietschke - znany w pocz±tkach XX wieku ¶wiebodziñski kupiec, maj±cy pocz±tkowo sklep w rynku
Przy okazji budowy w kaplicy grobowej ko¶cio³a ¶w. Micha³a o³tarza pami±tkowego [po¶wiêconego] poleg³ym podczas Wojny ¦wiatowej bohaterom tutejszej gminy katolickiej, proboszcz Sabisch[1] natkn±³ siê na kryptê grobow± panów zastawnych zamku, starostów miasta i okrêgu [z rodziny] von Knobelsdorff. By³o tam oko³o 15 dêbowych trumien, które czê¶ciowo [ju¿] siê rozpad³y. Kilka metalowych trumien [natomiast] przetrwa³o 300 lat, od wtedy po dzi¶. Odkrycie tego grobu ma wielkie znaczenie dla historii miasta. [...]
¬ród³o: "Schwiebuser Zeitung" z 26 sierpnia 1921 roku; t³umaczenie Marek Nowacki
[1] Paul Sabisch - proboszcz parafii ¶w. Micha³a w latach 1914-1932
Knobelsdorffowie s± bardzo starym rodem rycerskim, pochodz± z Marchii Mi¶nieñskiej i byli [...] wzmiankowani ju¿ w 1203 [roku]. Starostwo ¶wiebodziñskie w mie¶cie i okrêgu dzier¿yli przez 134 lata. Pierwszym, który naby³ je od Hansa i Wilhelma von Haugwitz w roku 1540, by³ Sebastian. Zarz±dza³ nim 18 lat. Po nim nast±pi³ Maksymilian do roku 1609, wielce uczony, prawy i bywa³y w ¶wiecie m±¿, o którym jego wspó³cze¶ni wyra¿ali siê z najlepszym uznaniem. Ku wielkiemu zadowoleniu swoich cesarskich panów, tutaj i we Wroc³awiu, piastowa³ on swój urz±d przez 51 lat; znaczy³ wiele na dworze; za³o¿y³ park przy tutejszym zamku (ogród sióstr[1]) i by³ czasem zapraszany jako cesarski radca przed Majestat do Wiednia i Innsbrucku. [...] O¿eni³ siê z Ew± von Börnstedt z Kalska [...].
Teraz jego cynow± trumnê, z jeszcze 15 innymi [tej] rodziny[2], odnalaz³ proboszcz[3] w sklepionym pomieszczeniu wielko¶ci oko³o 16 m2. [...] Ow± trumnê, o d³ugo¶ci 1,9 m i wysoko¶ci u wezg³owia 76 cm, zdobi± po obu stronach lwie g³owy, 8 herbów i 4 przedstawienia g³ów [kobiecych i mêskich]. Wszystkie ornamenty, wysoko¶ci 16 cm, s± oplecione wieñcami laurowymi. Z napisu na wieku trumny odczytujemy z trudem, ¿e by³o to miejsce wiecznego spoczynku Maksymiliana, którego tutaj z Wroc³awia przywieziono, tak jak kapitan sobie tego ¿yczy³, do swojego ukochanego miasta, z którym by³ ca³± dusz± zwi±zany [...], aby [go tu] pochowaæ. Jemu [to] po¶wiêci³a rodzina (i) ¿ona nastêpuj±c± niemieck± inskrypcjê na p³ycie kamiennej: „Szlachetnemu, Dostojnemu i Sprawiedliwemu Panu Maksymilianowi von Knobelsdorff, ongi¶ Królewskiego Majestatu Rzymsko-Cesarskiego na Wêgrzech i w Czechach [Pierwszemu] Radcy, Kapitanowi i Panu Zastawnemu miasta, zamku i dóbr ¶wiebodziñskich [...], zmar³emu w Panu 27 wrze¶nia 1609 roku [...], z³o¿onemu [w tej krypcie] 10(13)[4] listopada".
dt [G. Zerndt]
¬ród³o: "Schwiebuser Zeitung" z 27 sierpnia 1921 roku; t³umaczenie Marek Nowacki
[1] mowa o siostrach boromeuszkach, które od koñca XIX wieku prowadzi³y szpital i przytu³ek ¶w. Józefa, po³±czony nastêpnie w jeden kompleks z zamkiem
[2] tzn. von Knobelsdorffów
[3] Paul Sabisch
[4] napis niewyra¼ny - mo¿liwo¶æ odczytania daty dziennej zarówno jako "10", jak i "13" listopada
Z dawnych kronik i dokumentów. Opracowanie Adam Gonciarz, Marek Nowacki.
|