Odkrycie krypty grobowej rodziny von Knobelsoorff w Świebodzinie
Świebodzińska Gazeta Powiatowa
Wydanie Nr 12 (180) grudzień 2006 r.
Ten grobowiec rodu Knobelsdorff[1] został odnaleziony, kiedy ustawiano ołtarz ku czci poległych w Wojnie Światowej 1914-1918. Poświęcony przez Przewielebnego Redemptorystę[2] Ojca Jordana z Grüneiche koło Wrocławia[3] 27 września 1921 pod znakiem Misji z 17.9.21 - 29.9.21. W kościele św. Michała zwierzchność pełni Pan Proboszcz Sabich Paul i Pan Wikariusz Powiatowy Rommerskürk[4]. Kantorem[5] jest Pan Franz George, a organistą Pan P. Dluhosch (Dlubosch). Ja, piszący te słowa, sprzedawałem podczas św. Misji pamiątki misyjne i posiadam sklep przy Frankfurterstraße 96. Funkcję głowy miasta pełni Pan Burmistrz Stadthaagen[7]. Czasy są bardzo ciężkie. Wszystko jest bardzo drogie i społeczeństwo jest bardzo niezadowolone.
Napisano w moim stoisku handlowym rano 21 września[8] 1921.
Źródło: rękopis ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Świebodzinie; tłumaczenie Włodzimierz Zarzycki
[1] Knobelsdorffowie pełnili w latach 1540-1674 funkcje starostów okręgu i komendantów (kapitanów) zamku; wymarli bezpotomnie; ich krypta w podziemiach kościoła św. Michała była zamurowana i zapomniana; w 1921 roku odkryto ją przypadkowo wraz z 16 trumnami członków tej rodziny
[2] redemptorysta - członek katolickiego zgromadzenia zakonnego, prowadzącego głównie misje parafialne i rekolekcje
[3] obecnie Wrocław-Dąbie
[4] końcówka nazwiska niepewna - w oryginale nieczytelne poprawki
[5] dyrygent i przodownik chóru kościelnego
[6] obecnie ul. Żymierskiego
[7] Hans-Kurt Stadthagen (Stadthaagen) był burmistrzem Świebodzina w latach 1899-1923
[8] prawdopodobnie pomyłka piszącego - powinno być 27 września (21=27)
[9] Max Pietschke - znany w początkach XX wieku świebodziński kupiec, mający początkowo sklep w rynku
Przy okazji budowy w kaplicy grobowej kościoła św. Michała ołtarza pamiątkowego [poświęconego] poległym podczas Wojny Światowej bohaterom tutejszej gminy katolickiej, proboszcz Sabisch[1] natknął się na kryptę grobową panów zastawnych zamku, starostów miasta i okręgu [z rodziny] von Knobelsdorff. Było tam około 15 dębowych trumien, które częściowo [już] się rozpadły. Kilka metalowych trumien [natomiast] przetrwało 300 lat, od wtedy po dziś. Odkrycie tego grobu ma wielkie znaczenie dla historii miasta. [...]
Źródło: "Schwiebuser Zeitung" z 26 sierpnia 1921 roku; tłumaczenie Marek Nowacki
[1] Paul Sabisch - proboszcz parafii św. Michała w latach 1914-1932
Knobelsdorffowie są bardzo starym rodem rycerskim, pochodzą z Marchii Miśnieńskiej i byli [...] wzmiankowani już w 1203 [roku]. Starostwo świebodzińskie w mieście i okręgu dzierżyli przez 134 lata. Pierwszym, który nabył je od Hansa i Wilhelma von Haugwitz w roku 1540, był Sebastian. Zarządzał nim 18 lat. Po nim nastąpił Maksymilian do roku 1609, wielce uczony, prawy i bywały w świecie mąż, o którym jego współcześni wyrażali się z najlepszym uznaniem. Ku wielkiemu zadowoleniu swoich cesarskich panów, tutaj i we Wrocławiu, piastował on swój urząd przez 51 lat; znaczył wiele na dworze; założył park przy tutejszym zamku (ogród sióstr[1]) i był czasem zapraszany jako cesarski radca przed Majestat do Wiednia i Innsbrucku. [...] Ożenił się z Ewą von Börnstedt z Kalska [...].
Teraz jego cynową trumnę, z jeszcze 15 innymi [tej] rodziny[2], odnalazł proboszcz[3] w sklepionym pomieszczeniu wielkości około 16 m2. [...] Ową trumnę, o długości 1,9 m i wysokości u wezgłowia 76 cm, zdobią po obu stronach lwie głowy, 8 herbów i 4 przedstawienia głów [kobiecych i męskich]. Wszystkie ornamenty, wysokości 16 cm, są oplecione wieńcami laurowymi. Z napisu na wieku trumny odczytujemy z trudem, że było to miejsce wiecznego spoczynku Maksymiliana, którego tutaj z Wrocławia przywieziono, tak jak kapitan sobie tego życzył, do swojego ukochanego miasta, z którym był całą duszą związany [...], aby [go tu] pochować. Jemu [to] poświęciła rodzina (i) żona następującą niemiecką inskrypcję na płycie kamiennej: „Szlachetnemu, Dostojnemu i Sprawiedliwemu Panu Maksymilianowi von Knobelsdorff, ongiś Królewskiego Majestatu Rzymsko-Cesarskiego na Węgrzech i w Czechach [Pierwszemu] Radcy, Kapitanowi i Panu Zastawnemu miasta, zamku i dóbr świebodzińskich [...], zmarłemu w Panu 27 września 1609 roku [...], złożonemu [w tej krypcie] 10(13)[4] listopada".
dt [G. Zerndt]
Źródło: "Schwiebuser Zeitung" z 27 sierpnia 1921 roku; tłumaczenie Marek Nowacki
[1] mowa o siostrach boromeuszkach, które od końca XIX wieku prowadziły szpital i przytułek św. Józefa, połączony następnie w jeden kompleks z zamkiem
[2] tzn. von Knobelsdorffów
[3] Paul Sabisch
[4] napis niewyraźny - możliwość odczytania daty dziennej zarówno jako "10", jak i "13" listopada
Z dawnych kronik i dokumentów. Opracowanie Adam Gonciarz, Marek Nowacki.
|