[Schwiebus.pl - ¦wiebodzin na starych kartach pocztowych, stare pocztówki, widokówki, kartki pocztowe]
Google
szukaj:
Menu g³ówne
strona g³ówna
strona artyku³ów
strona newsów
forum
ksiêga go¶ci
katalog stron
family tree
schwiebus.2002
schwiebus.2004
Ostatnio dodane
Zamkniêty o³tarz
Sukiennik ¶wieb...
Portret miasta ...
Podró¿e Pekaesem ...
Spod przymkniêtych ...
Los Sióstr ze Schwiebus
Tajemnice ...
Boromeuszki cd.
Historia zmian..
Sala Gotycka
Wernhera ¶cie¿kami
Kreatywni inaczej ..
Od legendy do ..
¦wiebodziñska legenda
Inskrypcja z 1735
Jakub Schickfus
Obrazki z przesz³o¶ci
Publikacje..
¦wiebodziñskie lecznictwo
Szpital
Wokó³ Ratusza
Odkrycie krypty
Bibliografia
Plac w przebudowie
Najazd na Ratusz
Dekret mianowania
Nowa twarz rynku
Na bruk nie wjedziesz
Odnówmy kamienice
Konsultacje
Hubertus Gabriel
Robert Balcke
Ruch wokó³ ratusza
Czasowy zarz±d
Przesiedleñcy 1945
Izba pami±tek
Wiekowe znaleziska
Spór wokó³ ratusza
Co dalej ze starówk±?
Granit pod ratuszem
Kronika Schickfusa
Pocz±tki - podsumowanie
Pocz±tki o¶wiaty
Najazd Zb±skiego
Maciej Kolbe
¦wiebodziñska "Solidarno¶æ"
Szcz±tki ¶w. Jerzego
Pieni±dze na ratusz
Pocz±tki o¶wiaty
Granit w ¶ródm..
Sulechów retro
Nowy Rok
¯ycie religijne
Odpolitycznianie ...
Ulice do poprawki
Wie¿a Bismarcka
Ko¶ció³ pw. ¶w. M.A.
Ko¶ció³ pw. N.M.P. K.P.
Zamek ...
Eberhard Hilscher
Baron J.H. v. Knigge
Z ¿ycia mieszczan
¦wiadectwo urodzenia
Sukiennictwo w dziejach
¯ary inwestuj± w starówkê
Strajk w Lubogórze w 1981 r.
Pocz±tki edukacji szkolnej
Pierwsze, szkolne lata
Kresy
Koniec niemieckiego panowania
Dramatyczne wydarzenia
Historyczne pocz±tki
Ratusz siê sypie
Schwiebüssen Schwibus
Dialog a badania arche
Unikalne Cmentarzyska
100 lat temu - 1904 r.
100 lat temu - 1902 r.
Aktualizacje
Ogólniak
Cmentarz miejski
Dekomunizacja ulic
PKP chce likwidowaæ..
Przesiedleñcy 1945
100 lat temu - 1906 r.
Spu¶cizna po Hilscherze
Dworzec z horroru
Piszczyñski Zenon
M. v. Knobelsdorff
Archeologia okolic
J.K. Sobociñski
Katalog C&Co.™
A.D. 2012
zbiór w³asny
katalog ulic
ostatnio dodane

2012-04-15
C&Co.™ 1208
C&Co.™ 1207
C&Co.™ 1206
C&Co.™ 1205
C&Co.™ 1204
C&Co.™ 1203
C&Co.™ 1202
C&Co.™ 1201
2012-04-05
C&Co.™ 1200
C&Co.™ 1199
C&Co.™ 1198
C&Co.™ 1197
C&Co.™ 1196
C&Co.™ 1195
C&Co.™ 1194
C&Co.™ 1193
C&Co.™ 1192
C&Co.™ 1191
C&Co.™ 1190
2012-03-30
C&Co.™ 1189
C&Co.™ 1188
C&Co.™ 1187
C&Co.™ 1186
C&Co.™ 1185
C&Co.™ 1184
C&Co.™ 1183
C&Co.™ 1182
C&Co.™ 1181
C&Co.™ 1180
C&Co.™ 1179
C&Co.™ 1178
C&Co.™ 1177
C&Co.™ 1176
C&Co.™ 1175
C&Co.™ 1174
C&Co.™ 1173
C&Co.™ 1172
C&Co.™ 1171
C&Co.™ 1170
C&Co.™ 1169
C&Co.™ 1168
C&Co.™ 1167
2012-03-22
C&Co.™ 1166
C&Co.™ 1165
C&Co.™ 1164
C&Co.™ 1163
C&Co.™ 1162
C&Co.™ 1161
C&Co.™ 1160
C&Co.™ 1159
C&Co.™ 1158
C&Co.™ 1157
C&Co.™ 1156
C&Co.™ 1155
C&Co.™ 1154
C&Co.™ 1153
C&Co.™ 1152
C&Co.™ 1151
C&Co.™ 1150
2012-03-12
C&Co.™ 1149
C&Co.™ 1148
C&Co.™ 1147
C&Co.™ 1146
C&Co.™ 1145
C&Co.™ 1144
C&Co.™ 1143
C&Co.™ 1142
C&Co.™ 1141
C&Co.™ 1140
C&Co.™ 1139
C&Co.™ 1138
C&Co.™ 1137
C&Co.™ 1136
C&Co.™ 1135
C&Co.™ 1134
C&Co.™ 1133
C&Co.™ 1132
C&Co.™ 1131
C&Co.™ 1130
C&Co.™ 1129
C&Co.™ 1128
C&Co.™ 1127
C&Co.™ 1126
C&Co.™ 1125
2012-03-03
C&Co.™ 1124
C&Co.™ 1123
C&Co.™ 1122
C&Co.™ 1121
C&Co.™ 1120
C&Co.™ 1119
2012-02-27
C&Co.™ 1118
C&Co.™ 1117
C&Co.™ 1116
2012-02-26
C&Co.™ 1115
C&Co.™ 1114
C&Co.™ 1113
C&Co.™ 1112
C&Co.™ 1111
C&Co.™ 1110
2012-02-25
C&Co.™ 1109
C&Co.™ 1108
C&Co.™ 1107
C&Co.™ 1106
C&Co.™ 1105
C&Co.™ 1104
C&Co.™ 1103
C&Co.™ 1102
C&Co.™ 1101
C&Co.™ 1100
2012-02-19
C&Co.™ 1099
C&Co.™ 1098
C&Co.™ 1097
C&Co.™ 1096
C&Co.™ 1095
2012-02-17
C&Co.™ 1094
C&Co.™ 1093
C&Co.™ 1092
C&Co.™ 1091
C&Co.™ 1090
C&Co.™ 1089
C&Co.™ 1088
C&Co.™ 1087
C&Co.™ 1086
C&Co.™ 1085
2012-02-13
C&Co.™ 1084
C&Co.™ 1083
C&Co.™ 1082
2012-02-12
C&Co.™ 1081
C&Co.™ 1080
C&Co.™ 1079
C&Co.™ 1078
C&Co.™ 1077
C&Co.™ 1076
C&Co.™ 1075
C&Co.™ 1074
C&Co.™ 1073
C&Co.™ 1072
2012-02-11
C&Co.™ 1071
C&Co.™ 1070
C&Co.™ 1069
C&Co.™ 1068
C&Co.™ 1067
C&Co.™ 1066
C&Co.™ 1065
C&Co.™ 1064
C&Co.™ 1063
C&Co.™ 1062
C&Co.™ 1061
Katalog C&Co.™
A.D. 2007
2007-03-12
C&Co.™ 1057
C&Co.™ 1056
C&Co.™ 1055
C&Co.™ 1054
C&Co.™ 1053
C&Co.™ 1052
C&Co.™ 1051
2007-03-11
C&Co.™ 1050
C&Co.™ 1049
C&Co.™ 1048
C&Co.™ 1047
C&Co.™ 1046
C&Co.™ 1045
C&Co.™ 1044
C&Co.™ 1043
C&Co.™ 1042
C&Co.™ 1041
C&Co.™ 1040
C&Co.™ 1039
C&Co.™ 1038
C&Co.™ 1037
C&Co.™ 1036
C&Co.™ 1035
C&Co.™ 1034
C&Co.™ 1033
C&Co.™ 1032
C&Co.™ 1031
C&Co.™ 1030
C&Co.™ 1029
C&Co.™ 1028
C&Co.™ 1027
C&Co.™ 1026
C&Co.™ 1025
C&Co.™ 1024
C&Co.™ 1023
C&Co.™ 1022
C&Co.™ 1021
C&Co.™ 1020
C&Co.™ 1019
C&Co.™ 1021
C&Co.™ 1020
C&Co.™ 1019
C&Co.™ 1018
2007-03-08
C&Co.™ 1017
C&Co.™ 1016
C&Co.™ 1015
C&Co.™ 1014
C&Co.™ 1013
C&Co.™ 1012
C&Co.™ 1011
C&Co.™ 1010
C&Co.™ 1009
C&Co.™ 1008
C&Co.™ 1007
C&Co.™ 1006
C&Co.™ 1005
C&Co.™ 1004
C&Co.™ 1003
2007-03-06
C&Co.™ 1002
C&Co.™ 1001
C&Co.™ 1000
C&Co.™ 0999
C&Co.™ 0998
C&Co.™ 0997
C&Co.™ 0996
C&Co.™ 0995
C&Co.™ 0994
C&Co.™ 0993
C&Co.™ 0992
C&Co.™ 0991
C&Co.™ 0990
C&Co.™ 0989
C&Co.™ 0988
C&Co.™ 0987
C&Co.™ 0986
C&Co.™ 0985
C&Co.™ 0984
C&Co.™ 0983
C&Co.™ 0982
C&Co.™ 0981
C&Co.™ 0980
C&Co.™ 0979
C&Co.™ 0978
C&Co.™ 0977
C&Co.™ 0976
2007-03-02
C&Co.™ 0975
C&Co.™ 0974
C&Co.™ 0973
C&Co.™ 0972
C&Co.™ 0971
C&Co.™ 0970
C&Co.™ 0969
C&Co.™ 0968
C&Co.™ 0967
C&Co.™ 0966
C&Co.™ 0965
C&Co.™ 0964
C&Co.™ 0963
C&Co.™ 0962
C&Co.™ 0961
C&Co.™ 0960
C&Co.™ 0959
C&Co.™ 0958
C&Co.™ 0957
Inne
forum
kontakt
bannery
download
logowanie
rekomenduj nas
Menu u¿ytkownika
Nie masz jeszcze konta? Mo¿esz sobie za³o¿yæ!
subskrypcja
informacje o zmianach na twój mail!
Artyku³y > Wokó³ Ratusza... > Gin±cy Ratusz

Renowacja w strefie A /2001/02
Rynek kwitn±cej wi¶ni /2001/03
Gin±cy Ratusz /2001/05
Dziesiêæ kamienic na pocz±tek /2001/05
Kolorowe miasto /2002/02
Gabinet dla pisarza /2003/11
Ratusz siê sypie /2004/01
Cisza na starówce /2004/08
Teraz ratusz /2004/09
Kosmetyka po latach /2004/12
Niewidzialne cia³o /2005/03
Wspólnoty uradzi³y /2005/04
Przepisy dla naiwnych /2005/08
W Muzealnych murach /2000-2005/

Gin±cy Ratusz

 

Co dalej z ratuszem i starówk± ¶wiebodziñsk±? - odchylony od pionu budynek ratusza pêka, zlecia³ gzyms i poszerza siê rysa. Zaniedbana i brudna Starówka a¿ wo³a o porz±dki i remont. Przy piêknie odbudowanych (z zachowaniem dawnego wystroju budowlanego) gmachach banków, do której to odbudowy miasto nie do³o¿y³o grosza, brudne i popêkane domy w Rynku, przy ul. Wa³owej, przy fosie miejskiej, jedyny zachowany dom z podcieniami w Rynku, stare kamienice przy ul. l Maja, Dworskiej, Bramkowej, zdezelowane schody w stronê ul. M³yñskiej. Mo¿na wyliczaæ i wyliczaæ.

A tymczasem budujemy sobie luksusowy basen, jakby to by³o najpotrzebniejsze. Wokó³ pe³no jezior, wszêdzie blisko - a tu „ojcowie" miasta + Zarz±d + burmistrz - na si³ê chc± nas k±paæ.
Je¶li ju¿ - to mog± nas woziæ do Polkowic, ewentualnie do Leszna, które chêtnie przyjm± nowych klientów, gdy¿ borykaj± siê z szalonymi trudno¶ciami finansowymi. Czy tych milionów, „wrzuconych do wody" nie mo¿na przeznaczyæ na ratowanie gin±cych zabytków, zw³aszcza Ratusza?
Kilka s³ów danych technicznych, wynotowanych z Zeszytów Lubuskich „Miasta ¶rodkowego Nadodrza" (Historia zapisana w zabytkach) autor Stanis³aw Kowalski - Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra 1994: „...po³o¿ony w ¶rodkowej partii dawnego rynku, nieco bli¿ej pierzei po³udniowej, kubatura 11.430 m3, pow. u¿ytkowa 1.860 m2, budowla za³o¿ona na planie prostok±ta (29,6x23,3 m). Tych danych technicznych jest bardzo du¿o i nie bêdziemy ich wyliczaæ, dla nas wa¿niejsza jest historia i funkcje Ratusza. A oto one:

RATUSZ

Obecna architektura ratusza wystawia mu pó¼n±, XIX-wieczn± metrykê. O jego dawnym rodowodzie ¶wiadcz± zachowane we wnêtrzach elementy architektoniczne. W piwnicach (kawiarnia) i na parterze (muzeum) ogl±daæ mo¿emy gotyckie sklepienia gwia¼dziste (XV w.), a w dwóch pomieszczeniach wie¿y sklepienia kryszta³owe (pocz±tek XVI w.). Najstarsze, prawdopodobnie XIV-wieczne jest kolebkowe sklepienie z gurtami zachowane w piwnicy ¶rodkowego segmentu. Trzy wyodrêbnione dachy dwuspadowe nakrywaj±ce ratusz odpowiadaj± ukszta³towaniu, jakie istnia³o ju¿ od XV wieku. Stanowi ono ilustracjê stopniowego powiêkszania siedziby w³adz miejskich. Najpierw by³ to ma³y budynek, odpowiadaj±cy jednemu z trzech obecnych segmentów. Móg³ powstaæ ju¿ w XIV wieku, gdy¿ o radnych jest wzmianka z 1397 roku, a o burmistrzu z roku 1418. Na mocy zarz±dzeñ administracyjnych od 1654 roku radnymi mogli byæ tylko katolicy, natomiast od 1742 wy³±cznie ewangelicy.
Brak udokumentowania nie pozwala u¶ci¶liæ czasu ¶redniowiecznej rozbudowy ratusza.

Obecno¶æ gotyckich sklepieñ w pomieszczeniach ca³ego obiektu wskazuje, ¿e dzisiejsze rozmiary posiada³ ju¿ przed po¿arem w 1541 roku. Przy odbudowie po tym zniszczeniu zachowane zosta³y gotyckie szczyty schodkowe. Gotycki ratusz mia³ zapewne wie¿ê stra¿nicz±. Teraz dobudowano druga, zegarow±, a obie zwieñczono renesansowym krenela¿em. W czasie wojny trzydziestoletniej - podobnie jak ca³e miasto - podupad³ tak¿e ratusz. Przy odbudowie obie wie¿e po³±czone zosta³y gór± drewnianym pomostem. Zarysowane wcze¶niej mury pó³nocnej wie¿y w XIX wieku zaczê³y gro¼nie pêkaæ. Z obawy przed katastrof± w 1827 roku zosta³a rozebrana. Wtedy te¿ ukszta³towano zachodni± elewacjê z neorenesansowymi szczytami. Dalsze przeobra¿enia architektury zewnêtrznej, które przyoblek³y ratusz w istniej±c± do dzi¶ neorenesansow± szatê, mia³y miejsce w 1859 roku. Wgl±d w starsze warstwy wielowiekowej budowli umo¿liwiaj± dostêpne pomieszczenia. W muzeum, bibliotece i kawiarni, gdzie przetrwa³y gotyckie sklepienia, mo¿emy podziwiaæ dzie³o ¶redniowiecznych muratorów, ich techniczny kunszt, a tak¿e estetyczne wyczucie i wra¿liwo¶æ na piêkno.

WARUNKI GRUNTOWE l FUNDAMENTY

Obiekt nie posiada ³aw fundamentowych we wspó³czesnym rozumieniu. Mury piwniczne schodz± dalej w grunt i s± jednocze¶nie fundamentem. Nale¿y zaznaczyæ, ¿e przed adaptacj± pomieszczeñ piwnicznych na kawiarniê (w latach 1967-1970) dokonano obni¿enia poziomu posadzki o oko³o 80 cm. Nie istniej± ¿adne dokumenty informuj±ce szerzej o wykonanych pracach. Nie stwierdzono, aby powy¿sze roboty wp³ynê³y niekorzystnie na stan murów piwnicznych i sklepieñ, chocia¿ od tego czasu up³ynê³o oko³o 30 lat. W roku 1986 w ramach badañ geologicznych wykonano odkrywki fundamentów ratusza. Wynika z nich, ¿e posadowienie murów zewnêtrznych znajduje siê 60-80 cm poni¿ej posadzki piwnic. Wed³ug danych z dnia 25.11.1986 r. nie stwierdzono wody gruntowej do poziomu 3,10 m p.p.t. Z badañ geologicznych przeprowadzonych w listopadzie 1996 r. wynika, ¿e s±czenie wody gruntowej wyst±pi³o na rzêdnej 2,5—4,5 m p.p.t. Lustro wody stabilizuje siê na wysoko¶ci 3,4-3,55 m p.p.t. (posadowienie fundamentów 3,10 m p.p.t.). Z analizy powy¿szych danych wynika, ¿e obiekt posadowiony jest powy¿ej zalegania wód gruntowych. S±czenia wód gruntowych pojawiaj± siê na poziomie obni¿onej posadzki piwnicy (2,5 m p.p.t.) ale stabilizuje siê metr ni¿ej. Maj± wiêc swoje ustabilizowane miejsca sp³ywu w g³±b gruntu. W tej sytuacji jakakolwiek ingerencja w grunt przy murach fundamentowych mo¿e spowodowaæ sprowadzenie wód przes±czaj±cych bezpo¶rednio pod fundamenty. Nie mo¿na wykluczyæ (co sugeruj± badania) niewielkiego podtapiania obiektu nieszczeln± instalacj± kanalizacyjn±. Nale¿y przyj±æ zasadê, ¿e wszelkie prace ziemne przeprowadzane w obrêbie rynku nale¿y przeprowadzaæ rêcznie, zwracaj±c uwagê na istniej±ce instalacje. szczególnie te, których pochodzenie i przeznaczenie trudno ustaliæ.

FUNKCJE

Pierwotnie siedziba w³adz miejskich (burmistrz, rada) tzw. kuria senioralna; czê¶æ pomieszczeñ do dzi¶ zachowa³a taki charakter. Parter budynku (sieñ) pe³ni³ równie¿ funkcjê hali targowej i by³ miejscem, gdzie przechowywano wagê miejsk± i wagê do we³ny (dowód pozycji, bujnie rozwijaj±cego siê od XV w. w mie¶cie sukiennictwa). W piwnicach, po przebudowie z roku ok. 1550, znajdowa³a siê winiarnia miejska, w³a¶ciciel winiarni by³ równocze¶nie zaprzysiê¿onym mistrzem wagowym. Wagê we³nian± zlikwidowano w latach 1728/30, w zwi±zku z wybudowaniem nowego, specjalnie do tego celu budynku. Jedna z wie¿ (stra¿nicza) pe³ni³a funkcje obserwacyjne na wypadek po¿aru lub innego niebezpieczeñstwa, druga by³a wie¿± zegarow± (zegar z oryginalnym mechanizmem); ju¿ od XVIII w. tak¿e siedziba apteki, rady miejskiej (do roku 1905), a od roku 1922 - kawiarni miejskiej. Od koñca XIX w. górny poziom wie¿y pe³ni³ funkcjê wie¿y widokowej.
Po I wojnie ¶wiatowej wiêkszo¶æ pomieszczeñ na I piêtrze to biura magistratu, natomiast na parterze znajdowa³y siê: kasa oszczêdno¶ciowa (do 1937 r.), biuro podatkowe, posterunek policji i mieszkanie dozorcy; w piwnicach - winiarnia i, w okresie II wojny ¶wiatowej - schron.
Po roku 1945 siedziba administracji lokalnej, biblioteki miejskiej, urzêdu stanu cywilnego i, od pocz±tku lat 70, muzeum regionalnego, a w piwnicach - kawiarnia „Gotycka". Po reformie samorz±dowej (1990 r.) tak¿e siedziba rady miejskiej.

HISTORIA

Pocz±tkowo, prawdopodobnie, drewniany: zbudowany zapewne w XIV w. (niepewny przywilej ks. Henryka VIII z roku 1395) lub na prze³omie XIV i XV w. - symbol ukszta³towanego samorz±du miejskiego. Pierwotnie - gotycki, murowany, dwutraktowy (trakt pionowy i ¶rodkowy), nakryty sklepieniami kolebkowymi z kamieni ³upanych w piwnicach i, prawdopodobnie, w partiach wy¿szych. Po po¿arze z roku 1541 (12.05) odbudowany w stylu renesansowym, w znacznym stopniu ceglany. Dodano wówczas trzeci trakt - po³udniowy i, od strony zachodniej, dostawiono dwie, wysmuk³e wie¿e - stra¿nicz± i zegarow±, pierwotnie okr±g³e lub o¶mioboczne, po³±czone gór± drewnianym pomostem. Ju¿ wówczas dwukondygnacyjne wnêtrze, w oparciu o konstrukcje gotyck±, przebudowano w stylu renesansu germañskiego (ok. 1550. jak wspominaj± dawni kronikarze miasta - przy udziale mistrza budowlanego z Italii, sprowadzonego z polecenia cesarza Ferdynanda I). Wyposa¿ono pewn± cze¶æ sal w piêkne, wzorowane na pó¼nym gotyku, ceglane sklepienia gwia¼dziste. W XVII w. po wojnie 30-letniej stan budowli bardzo podupad³, nastêpnie - czê¶ciowo go przebudowano, a od strony pó³nocnej dostawiono do budynku 16 sklepów rze¼nickich i straganów konstrukcji szachulcowej, krytych dachówk± (pó³. XVII w.). Kolejne, znaczne przebudowy w XIX w., w roku 1827 ze wzglêdu na bardzo z³y stan, rozebrano wie¿ê pó³nocn±, jednocze¶nie przebudowuj±c szczyt zachodni (trójk±t naczó³kowy i pionowe pilastry), nastêpnie - do wysoko¶ci trzeciej kondygnacji, obudowano wie¿ê po³udniow±, nadaj±c jej kszta³t prostok±tny, zmodernizowano tak¿e elewacjê wschodni±.
Od roku 1859 trwa³y dalsze prace modernizacyjne strony zewnêtrznej, naro¿a i elewacjê zachodni± ozdobiono g³êbokim boniowaniem, wie¿a uzyska³a neogotycki wystrój, dziêki krenela¿owym ko³nierzom obu, nowych czê¶ci szczytowych, wyburzono tak¿e szachulcowe sklepy rze¼nickie od strony pó³nocnej (1854 r.).
Prawdopodobnie równie¿ wówczas dostawiono do naro¿nika po³udniowo-wschodniego kwadratow± przyporê. Po I wojnie ¶wiatowej znacznie przebudowano wnêtrze, adaptuj±c je na cele administracyjno-biurowe, za³o¿ono wówczas ogrzewanie wodne, zlikwidowano czê¶æ zabytkowych sklepieñ w czê¶ci po³udniowo-wschodniej, po³o¿ono parkiety, urz±dzono salê posiedzeñ z sufitem kasetonowym, zamontowano zegar elektryczny, maszt flagowy i syrenê elektryczn± na wie¿y.
Po po¿arze w roku 1936/37 ponownie przebudowano wnêtrze (hali), a obiekt zosta³ wpisany do rejestru zabytków, w roku 1958 odnowiony, przy okazji remontu wnêtrza, elewacje, nastêpnie w latach 1967/70 odrestaurowano piwnice i odnowiono czê¶æ wnêtrz. Ostatnio w roku 1992 zrekonstruowano sklepienie krzy¿owo-¿ebrowe w jednej z sal parteru (trakt po³udniowy) i zabezpieczono dach.

¦wiebodziñska Gazeta Powiatowa
Wydanie 5 [113] maj 2001 r.
Redakcja ¦GP


komentarz[2] |

© 2001-2012 by Robert Ziach C&Co. A.G.™ ® 2012 by Schwiebus.pl
Wszelkie prawa zastrze¿one.

0.065 | powered by jPORTAL 2