Schwiebus.pl
20 listopada 2002
"ÂŚwiebodzin - 700 lat historii" - refleksje.

Pierwsza i podstawowa uwaga - plan konferencji udaÂło siĂŞ zrealizowaĂŚ w 100%. Nie zawiedli referenci, nie zawiedli teÂż zainteresowani konferencjÂą.

Drugim gor¹cym spostrze¿eniem jest fakt ¿e jak to zwykle bywa na takich spotkaniach nie zawodz¹ doœwiadczeni naukowcy i nie ujmuj¹c niczego m³odym umys³om, to dla wyst¹pieù przygotowanych przez Panów: profesora Mariana Ptaka z Uniwersytetu Wroc³awskiego, magistra Tadeusza Szczurka z Muzeum Lubuskiego w Gorzowie Wlkp., profesora Zygmunta Borasa z Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu, doktora Stanis³awa Kowalskiego z Oœrodka Dokumentacji Zabytków w Zielonej Górze i przede wszystkim profesora Hieronima Szczegó³y z Uniwersytetu Zielonogórskiego warto by³o spêdziÌ 8 godzin w "Sali Œlubów" Ratusza Miejskiego w Œwiebodzinie.

To bardzo dobrze ¿e dosz³o do takiego spotkania, jak zwykle niezast¹pionym okaza³ siê profesor Jerzy Piotr Majchrzak który przewodniczy³ konferencji - bardzo brakowa³o mi Jego komentarzy i wprowadzeù w drugiej czêœci spotkania. Mogê mieÌ tylko prywatne ¿yczenie ¿ebym jeszcze nie raz mia³ przyjemnoœÌ spotkania i pos³uchania tak szacownego grona. Zdajê sobie sprawê ¿e zorganizowanie tak licznego i dostojnego gremium wyk³adowców by³o nie lada wyzwaniem dla Dyrektora Muzeum Regionalnego w Œwiebodzinie, Pana Marka Nowackiego - tym bardziej chwa³a mu za to. Bardzo dziêkujê.

Konferencja obci¹¿ona by³a od pocz¹tku do koùca tylko jedn¹ wad¹: czas, a raczej jego brak. Chcia³oby siê powiedzieÌ "jeszcze", kiedy nieuchronnie mija³o pó³ godziny ka¿demu z referentów. Szkoda ¿e dla tak wartoœciowych imprez czas i zmêczenie s¹ odwiecznymi wrogami. Jedyna pociecha w tym ¿e ta Konferencja ma siê doczekaÌ opracowania w formie wydawniczej, dziêki któremu cenne opracowania referentów nie pójd¹ w zapomnienie i bêd¹ mog³y trafiÌ do szerszego grona odbiorców.

Chcia³bym Wam napisaÌ coœ konkretnego, coœ co mog³oby oddaÌ charakter tego spotkania, myœlê jednak ¿e jeszcze nie doros³em do takich przekazów. Potrafiê zachowaÌ w sobie ulotne przes³anie tej konferencji, a Wam mogê tylko powiedzieÌ - ¿a³ujcie ¿e Was tam nie by³o. W lokalnej prasie na pewno uka¿¹ siê jakieœ publikacje na ten temat, poczekamy te¿ do czasu wydania publikacji zwi¹zanej z t¹ konferencj¹. Nigdy nie s¹dzi³em ¿e z takim zainteresowaniem bêdê œledzi³ dzia³alnoœÌ jakiegokolwiek Muzeum. Moje szkolne lata cechowa³a raczej sk³onnoœÌ do unikania kontaktu z lekcjami historii. Wstyd siê przyznaÌ, ale teraz z tym wiêkszym wstydem muszê unikaÌ udzia³u w dyskusjach choÌby takich jak ta w Œwiebodziùskim Ratuszu. Pocieszam siê tym, ¿e coraz lepiej wychodzi mi s³uchanie innych.

Schwiebus.pl
19 marca 2003
"Kalendarium ... " - refleksje.

NakÂładem Agencji Reklamowo - Prasowej RiO Renata OrÂłowska-Zdanowicz ukazaÂło siĂŞ drugie, poprawione i rozszerzone wydanie "Kalendarium dziejĂłw ÂŚwiebodzina i okolic do roku 1945" autorstwa WiesÂława Zdanowicza.
PublikacjĂŞ tĂŞ wydano z okazji 700-lecia ÂŚwiebodzina okraszajÂąc ilustracjami ze zbiorĂłw Muzeum Regionalnego w ÂŚwiebodzinie oraz okolicznoÂściowego wydania Schwiebusser Stadt- und Landbote z okazji 600-lecia miasta Schwiebus z 23 maja 1935 roku. UwaÂżni czytelnicy szybko skojarzÂą fakty i zwrĂłcÂą uwagĂŞ na swego rodzaju zagadkĂŞ czasowÂą.

W roku 1935 niemieccy mieszkaĂący Stadt Schwiebus obchodzili ogrÂągÂła rocznicĂŞ 600-lecia miasta. W roku 1965 - polscy mieszkaĂący ÂŚwiebodzina obchodzli 650-lecie grodu, a juÂż za 37 lat (to juÂż czas obecny) hucznie obchodziliÂśmy 700-lecie miasta ÂŚwiebodzina. W ciÂągu niespeÂłna siedemdziesiĂŞciu lat nasze miasto postarzaÂło siĂŞ o caÂłe 100 lat! Co za tempo! Czas zwolniĂŚ! MarzÂą mi siĂŞ nudne czasy, a nie takie jak z przekleĂąstwa ChiĂączykĂłw - "ciekawe".

Profesor Jerzy Piotr Majchrzak, przewodnicz¹cy listopadowej konferencji naukowej pt.: "ŒWIEBODZIN - 700 LAT HISTORII" jak dobrze pamiêtam rozwik³a³ tê zawi³oœÌ czasow¹, chocia¿ muszê sie przyznaÌ do tego, ¿e chyba nieuwa¿nie s³ucha³em. Chc¹c nadrobiÌ sw¹ nieuwagê postanowi³em z pomoc¹ publikacji Pana Wies³awa Zdanowicza podejœÌ do tematu jeszcze raz. Oto co mi z tego wysz³o.
Nie trudno obliczyĂŚ Âże 600 rocznica obchodzona w roku 1935 miaÂła podkreÂśliĂŚ jakieÂś znaczÂące wydarzenie z historii miasta. W "Kalendarium dziejĂłw..." pod datÂą 1335 czytamy:

"Margrabia Ludwik Starszy zawiera ukÂład z rycerzem Peschem ze ÂŚwiebodzina. W liÂście z 18 lutego 1335 Pesche pisze: Ja Peschko ze Swebesin stwierdzam niniejszym listem, Âże uÂłoÂżyÂłem siĂŞ z wysoko urodzonym ksiĂŞciem margrabiÂą Ludwikiem Brandenburskim i przyrzekÂłem mu wierne sÂłuÂżby i zamki na jego potrzeby, wyjÂąwszy przeciwko krĂłlowi Polski i ksiĂŞciu gÂłogowskieiemu. Za to on, jak i jego ludzie, winien broniĂŚ moich praw i za moje wierne sÂłuÂżby dostarczyĂŚ 10 kop groszy rocznej renty z Neu-Reppin."

i dalej:

"24 sierpnia 1335 Kazimierz Wielki zrzeka siĂŞ w wĂŞgierskim Trenczynie swoich praw do ÂŚlÂąska tj. do tych ksiĂŞstw ÂślÂąskich, ktĂłre zÂłoÂżyÂły hoÂłd lenny Janowi Luksemburskiemu - za zrzeczenie siĂŞ pretensji Jana do korony polskiej. WĂłwczas ÂŚwiebodzin znalazÂł siĂŞ, pozostajÂąc w granicach ksiĂŞstwa gÂłogowskiego, poza granicami KrĂłlestwa Polskiego.

a teraz najwaÂżniejsze:

"Komendantem zamku ÂświebodziĂąskiego zostaje czeski hrabia, Henryk Duba, ktĂłry administruje do 1360 roku. GrĂłd przyjmuje niemieckie prawa miejskie."

Ot i mamy powód. W roku 1935 miasto dostojnie obchodzi³o 600 lecie przyjêcia niemieckich praw miejskich. Co zatem da³o przyczynek do zorganizowania w roku 1965 obchodów 650-lecia miasta? I tu k³adê g³owê pod topór. Uderzê w stó³, a nu¿ jakieœ "no¿yce" podskocz¹ i wyrównaj¹ co trzeba. "Kalendarium dziejów Œwiebodzina.." nie odnotowuje pod dat¹ A.D. 1315 ¿adnego donoœnego wydarzenia. Natomiast w 4 lata póŸniej, w roku 1319 dziej¹ siê takie oto rzeczy:

"Œwiebodzin uzyska³ ograniczone prawa miejskie. 10 sierpnia 1319 roku, Henryk i Przemko, ksi¹¿êta œl¹scy, zawieraj¹ uk³ad z Waldemarem, margrabi¹ brandenburskim, który zobowi¹za³ sie zwróciÌ ksi¹¿êtom ¯agaù, Krosno i Miêdzyrzecz. Jednoczeœnie Henryk i Przemko maj¹ przekazaÌ Brandenburgii Œwiebodzin i Lubrzê oraz gród Wityù. Dokument wspomina jednoczeœnie, ¿e Œwiebodzin by³ w posiadaniu Henczka (Henryka) Wezenborga. ŒmierÌ Waldemara, 14 sierpnia, sprawi³a, ¿e uk³ad nie zosta³ zrealizowany. W uk³adzie Œwiebodzin wystêpuje jako 'di Stat' - miasto. Od tego czasu Œwiebodzin pozostawa³ grodem ksi¹¿êcym."

Co prawda z lekkim falstartem, ale za to sprytnie i bezpiecznie historycy polscy znaleŸli dobr¹ okazjê do uruchomienia machiny uroczystych obchodów. Taka to by³a chyba potrzeba czasów. Klimat lat szeœÌdziesi¹tych...
A co powiemy o klimacie przeÂłomu wieku? Ba... MILLENIUM. I znĂłw potrzeba matkÂą wynalazkĂłw. MyÂślĂŞ, Âże najwaÂżniejsza jest dobra zabawa jakÂą miasto urzÂądziÂło swoim mieszkaĂącom w roku 2002. A Âże historia lubi siĂŞ powtarzaĂŚ, to znĂłw z pomocÂą przyszli historycy i znaleÂźli.. - kolejny powĂłd do uczczenia dostojnego wieku naszego miasta.
Nie zawodzi nas "Kalendarium dziejĂłw ÂŚwiebodzina.." przytaczajÂąc pod datÂą A.D. 1302 informajĂŞ o tym, Âże w roku tym pojawiÂła siĂŞ pierwsza ÂźrĂłdÂłowa wzmianka o ÂŚwiebodzinie (Swebosin). Wzmianka ta wspomina Gnivmerusa (Gniewomira) ze ÂŚwiebodzina, identyfikowanego z osobÂą sĂŞdziego poznaĂąskiego i kasztelana zbÂąszyĂąskiego, wystĂŞpujÂącego w ÂźrĂłdÂłach w latach 1277-1298. Ja jednak pozwolĂŞ sobie w tym miejscu przytoczyĂŚ sÂłowa dyrektora Muzeum Reginalnego w ÂŚwiebodzinie, Pana Marka Nowackiego - opublikowane na Âłamach serwisu internetowego UrzĂŞdu Miejskiego w ÂŚwiebodzinie (tytaj bezpoÂśredni link do oryginaÂłu). Bardzo dziĂŞkujĂŞ za zgodĂŞ na wykorzystanie materiaÂłu:

Najstarszy dokument dotyczÂący ÂŚwiebodzina

Marek Nowacki

Œwiebodzin wchodzi na arenê dziejów doœÌ niespodziewanie, w roku 1302, wspomniany w dokumencie powsta³ym w skryptorium paradyskim. Drobna wzmianka o Gniewomirze ze Œwiebodzina, pozwala wiêkszoœci historykom kojarzyÌ tê miejscowoœÌ z obecnym miastem Œwiebodzin (np. Korcz 1985, 69, Wêdzki 1970, 402). Czasami podnosi siê jednak mo¿liwoœÌ innej identyfikacji tej nazwy, m.in. z osad¹ w okolicy Buku pod Poznaniem (Kozierowski 1915, 282; Jurek 1993, 53). Na pewno zupe³nie nieuprawnione jest siêganie do wczeœniejszych œwiadectw dokumentowych: z roku 1247, gdzie wymienia siê "Zhibansim", czyli wielkopolski Zb¹szyù (KDW 262) oraz falsyfikatu datowanego na rok 1251, w którym mówi siê o Œwiebodzinie ("Schwibussen"), a który uchodzi za wytwór najpewniej dopiero wieku XV (KDW 297). Niew¹tpliwie autentyczny dyplom z roku 1302, zachowany do dziœ tylko w wiernej reprodukcji (faksymile), nabiera szerszego kontekstu dziêki kolejnemu aktowi z 10 grudnia 1304 roku. W tym ostatnim Henryk, ksi¹¿ê Œl¹ska i pan G³ogowa, zatwierdza pod Wityniem umowê Bogusza Wezenborga z klasztorem w Paradyzu w sprawie Lubinicka "prope Swibozyn positam", z przyrzeczeniem opieki nad bezpieczeùstwem konwentu (KDW 888). Dokument wyszed³ z kancelarii ksiêcia g³ogowskiego, zredagowany przez protonotariusza Fryderyka z Butense, podczas wyprawy wojennej na pogranicze œl¹sko-wielkopolskie. Jest on poœwiadczeniem przez w³adcê decyzji z roku 1302 (¯erelik 1984, 62) i potwierdza ówczesn¹ kontrolê G³ogowa nad Œwiebodzinem i najbli¿sz¹ okolic¹. Dalsza "kariera" osady "Swebosin" jeszcze przez kilka lat nie jest imponuj¹ca. Pozostaje ona w cieniu pobliskiej Lubrzy, o której wspomina siê w roku 1312, jako miejscu lokalizacji siedziby dystryktu, jednostki podzia³u terytorialnego ks. g³ogowskiego (KDW 952). Po roku 1314 (utrata przez nastêpców ks. Henryka Wielkopolski) ranga Œwiebodzina musia³a wzrosn¹Ì, skoro piêÌ lat potem zaliczony on zosta³ w poczet miast ks. g³ogowskiego ("di Stat" 1319 - KDW 1012).

Zarówno Œwiebodzin, jak i Lubrza by³y wówczas oœrodkami ksi¹¿êcymi, oddanymi w rêce Henczka Wezenborga (Wêdzki 1970). Trwa³ego znaczenia strategicznego nabra³ Œwiebodzin nieco póŸniej, mo¿e w kontekœcie ekspansji W³adys³awa £okietka, kiedy wraz z odnotowanym wówczas po raz pierwszy zamkiem dosta³ siê pod lenn¹ zale¿noœÌ króla Czech - Jana Luksemburskiego (1329 - KDW 1099; por. Orzechowski 1965).
Czy mo¿na jednak coœ powiedzieÌ o czasach wczeœniejszych, jeszcze przed rokiem 1302? Osada nazywana w pocz¹tkach XIV wieku "Swebosin" musia³a mieÌ zapewne, jak wiêkszoœÌ na tym terenie, starsz¹ genezê. Mo¿emy przypuszczaÌ, ¿e siêga³a przynajmniej po³owy XIII wieku. Podstawy do takiego domys³u daj¹ nam najnowsze dane archeologiczne. Odkryty w roku 1986, w obrêbie granic miasta, gród obronny, dostarczy³, oprócz klasycznego materia³u zabytkowego (ceramika, przedmioty z metalu, elementy uzbrojenia, moneta z XII w.), tak¿e prób drewna, umo¿liwiaj¹cych datowanie umocnieù tego obiektu, najpóŸniej na po³owê XIII w. (Kara, Kr¹piec 2000). Te tzw. dendrodaty odnosz¹ siê zapewne do ostatniej przebudowy grodu; okres jego za³o¿enia siêga³ prawdopodobnie zarania wieku XII. Przesuwamy w ten sposób pocz¹tki kszta³towania siê oœrodka osadniczego w Œwiebodzinie o przynajmniej 200 lat. Powsta³e w pobli¿u póŸniejsze miasto, wykorzysta³o wszelkie walory po³o¿enia tego grodu i znanej osady "Swebosin" (por. Tuszyùski 1988). Trac¹ obecnie znaczenie dawniejsze tezy o istnieniu i wczesnej chronologii grodu w samym Œwiebodzinie (por. Geneza miasta... 1951), a bardziej realna wydaje siê hipoteza E. D¹browskiego (1975) o przejêciu roli grodu z IX-XII wieku w Grodziszczu przez kompleks osadniczy Œwiebodzina.
Co do treœci i redakcji dyplomu z roku 1302, to jest on typowym dla tych czasów prywatnym aktem poœwiadczeniowym, spisanym gotyck¹ kursyw¹ dokumentow¹. W zwi¹zku z nie zachowaniem orygina³u trudno coœ powiedzieÌ o jego cechach zewnêtrznych, poza tym, ¿e by³ wykonany na pergaminie i uwierzytelniony pieczêci¹, najpewniej Bogusza Wezenborga (herb z postaci¹ tura). Cechy wewnêtrzne dokumentu kszta³towa³ zwykle okreœlony formularz kancelaryjny, w tym przypadku paradyski. Jest on jednak znacznie uproszczony. W protokole wstêpnym wymienia siê tylko imiê wystawcy i adres, czyli wszystkie osoby, do których dotrzeÌ mog³a treœÌ pisma. TreœÌ w³aœciwa to oœwiadczenie woli Bogusza przejêcia w do¿ywotnie lenno od cystersów wsi Lubinicko, jego zwrotu po œmierci i chêÌ pochówku w klasztornych podziemiach. Istotne s¹ œrodki umacniaj¹ce decyzjê rycerza: w³asna pieczêÌ, odczytanie zainteresowanym i pieczêÌ Parady¿a, po której brak póŸniej œladu. Protokó³ koùcowy stanowi niepe³na lista œwiadków, wœród których na pierwszym miejscu znalaz³ siê interesuj¹cy nas Gniewomir ze Œwiebodzina, oraz datacja, tutaj okreœlaj¹ca moment czynnoœci prawnej ("actum").

Bogusz Wezenborg 11 marca 1302 r. w ParadyÂżu: potwierdza, Âże otrzymaÂł w doÂżywotnie lenno wieÂś Lubinisko (Lubinicko) od klasztoru w ParadyÂżu. Pergamin oryginalny. WciĂŞcia poprzeczne od przywieszenia jednej pieczĂŞci; zagubionej.

My Bogusz von Wezenborg 1 oznajmiamy wszystkim, do których dotrze niniejsze pismo, ¿e od mê¿ów pobo¿nych, czcigodnego ojca pana Jakuba 2 opata i wszystkich braci Paradyskiego Zakonu Cysterskiego, dziedzictwo nazywane po polsku Lubinicko, po niemiecku Villa Martini 3, przyjmujemy w do¿ywotnie lenno; nie po to, byœmy prawem dziedziczenia pozostawili je naszym potomkom, lecz, gdy z woli Pana ¿ycie nasze na ziemi siê skoùczy, rzeczone dziedzictwo ze wszystkimi zbiorami i trzodami, które pozostawaÌ bêd¹ w naszych zagrodach w owym dziedzictwie, bez czyjegokolwiek sprzeciwu powróci³o jako wolne do Parady¿a, i równoczeœnie nasze cia³o, jak pragniemy, powierzone zosta³o koœcielnemu pogrzebowi braciom wy¿ej wspomnianym.
By zaÂś to postanowienie pewne i nienaruszone pozostaÂło, niniejsze pismo naszÂą pieczĂŞciÂą zabezpieczamy, przekazujÂąc jako oczywiste Âświadectwo braciom do odczytania, sami otrzymujÂąc opatrzone pieczĂŞciÂą potwierdzenie naszego postanowienia.
ÂŚwiadkami tego sÂą: komes 4 Gniewomir ze ÂŚwiebodzina 5, pan Henryk von Klepzig 6, pan Henryk z DÂąbrĂłwki MaÂłej 7, i inni godni wiary. Dane w ParadyÂżu w obecnoÂści konwentu, roku PaĂąskiego 1302, piĂŞĂŚ dni przed idami marcowymi 8.

1 Bogusz von Wezenborg/Wiesenburg (Boguœ de Wescnburch) - pochodzi³ z dolno³u¿yckiej rodziny rycerskiej, której jedna ga³¹Ÿ mia³a dobra w ks. g³ogowskim; wystêpuje w dokumentach w latach 1290-1307; by³ m.in. kasztelanem Urazu (1291) i Krosna (1293) oraz starost¹ poznaùskim (1306) przy ks. Henryku g³ogowskim; znany jako w³aœciciel dóbr w okolicy Œwiebodzina i Miêdzyrzecza, dobrodziej i opiekun klasztoru w Parady¿u.
2 Jakub 1 (Iacobus) - opat klasztoru paradyskiego w latach 1301 (l302)-1305.
3 Lubinicko (Lubinisco, Villa Martini) - wieœ klasztoru paradyskiego jeszcze z nadania Janusza, syna Secemy (1241 - falsyfikat ?) oraz Dzier¿ykraja z rodu Na³êczów i jego braci Gos³awa i Tomasza (1256).
4 Komes (comes) - tytuÂł oznaczajÂący osobĂŞ sprawujÂącÂą wyÂższy urzÂąd lub okreÂślonÂą funkcjĂŞ z nadania panujÂącego (np. ksiĂŞcia).
5 Gniewomir ze ÂŚwiebodzina (Gnivmerus de Swebosin) - pierwszy znany z imienia wÂłaÂściciel ÂŚwiebodzina z rodu SamsonĂłw-WattĂłw; identyfikowany z kasztelanem ZbÂąszynia (1277-1286) i sĂŞdziÂą poznaĂąskim (1286-1298); wystÂąpiÂł wczeÂśniej (1301) wÂśrĂłd WezenborgĂłw, podczas nadania Bukowca w ok. MiĂŞdzyrzecza klasztorowi w ParadyÂżu.
6 Henryk von Klepzig (Hinricus de Clebs) - pochodziÂł z rycerskiej rodziny wywodzÂącej siĂŞ z Anhaltu w Saksonii, ktĂłrej przedstawiciele czĂŞsto wystĂŞpowali przy margrabiach brandenburskich z linii askaĂąskiej; w 1299 roku Henryk m.in. z braĂŚmi otrzymaÂł w lenno ÂŁagĂłw na ziemi torzymskiej.
7 Henryk z DÂąbrĂłwki MaÂłej (Hinricus de Mirica, popr. Merica) - jeden z moÂżliwych protoplastĂłw rodu von Stentsch (Sczanieckich) ze SzczaĂąca; w roku 1278 wystĂŞpuje jako zarzÂądca tych dĂłbr z ramienia wielkopolskiego rodu DryjĂłw; w roku 1311 wspomniany jako Henryk ze SzczaĂąca.
8 PiêÌ dni przed idami marcowymi (V Idus Martii) - sposób datowania wziêty z kalendarza rzymskiego, u¿ywanego powszechnie w œredniowieczu; idy, kalendy i nony to trzy sta³e dni w ka¿dym miesi¹cu; idy w marcu przypadaj¹ na 15 dzieù miesi¹ca; odchylenia przy sprowadzaniu dat, do obecnej rachuby wynikaj¹ z doœÌ z³o¿onego sposobu ich obliczania (np. pi¹ty dzieù przed idami marcowymi to nie 10 lecz 1 marca, jak w analizowanym tutaj dokumencie).

Tak. Nic dodaÌ, nic uj¹Ì. Ja osobiœcie nie s¹dzê ¿eby na tym zakoùczy³y siê dociekania wieku Œwiebodzina. Myœlê ¿e 1 maja 2004 roku bêdzie now¹ okazj¹ która wyzwoli now¹ tradycjê. Chocia¿ mo¿e czas aby pomysleÌ o Œwiebodzinie dziesjszym, takim jakim powinien byÌ...
WracajÂąc do "Kalendarium dziejĂłw ÂŚwiebodzina i okolic do roku 1945" autorstwa Pana WiesÂława Zdanowicza, uzyskaÂłem zgodĂŞ autora na zacytowanie napisanego przez dr Hubertusa Gabriela wstĂŞpu do drugiego wydania. BĂŞdzie to dla Was najlepsza zachĂŞta do nabycia tej pozycji (TYLKO 6zÂł - widziaÂłem jeszcze kilka sztuk w naszym Muzeum Regionalnym). NaprawdĂŞ warto.

Czytelniku!
Dzisiaj trzymasz w rêku czêœÌ kroniki Œwiebodzina i otaczaj¹cych go ziem. Zawiera ona wybrane daty, opisuj¹ce charakter zmian politycznych, spo³ecznych, narodowoœciowych. Cenna to dla mnie - osoby, która zwi¹zana jest przez pokolenia z t¹ ziemi¹: dla mnie Ojcowizn¹ - ma³¹ ojczyzn¹.
To, ¿e coraz czêœciej mieszkaùcy Œwiebodzina i podobnych miast - w przestrzeni dziejów pogranicza - tacy jak Autor tej kroniki, takowe sporz¹dzaj¹ i z ca³¹ pewnoœci¹ znajd¹ czytelników - ma dla mnie przes³anie pierwszorzêdne.
Przybyli tu w czasach najnowszych i tu urodzeni uznali te okolice za swoj¹ Ojcowiznê. To wczucie siê w trwa³oœÌ bytu odbywa siê kosztem têsknot za dawnym, ale z coraz wiêkszym zrozumieniem dawnych mieszkaùców.
NiemoÂżliwe staje siĂŞ moÂżliwym!
Starania p.p. Wernera Badera, Ruth Schulz, Lothara Meißnera i wielu innych Niemców, staj± siê rzeczywisto¶ci±: wracaæ i cieszyæ siê przyja¼ni± nastêpców w ich by³ych siedliskach. Jakie¿ to trudne, lecz mo¿liwe. Wiedz± o tym Polacy - przesiedleñcy ze Wschodu.
Ziemie pograniczne, wszystkie i wszêdzie, maj¹ bogate i tragiczne dzieje. M³yùskie kamienie historii przez wieki mieli³y równo Niemców, ¯ydów, Polaków, Greków, £emków, Cyganów i inne nacje. Ich krew i koœci w bezimiennych ju¿ grobach pisa³y dzieje tutejsze ich Ojcowizny. Ta kronika to opis przesz³oœci, na glebie której chcemy i musimy budowaÌ przysz³oœÌ Ojcowizny - ojczyzny i Europy. Wszyscy tego chcemy - Polacy, Niemcy i nieliczni tzw. autochtoni.
WdziĂŞczny jestem Autorowi za jego pracĂŞ. WdziĂŞczny jestem Tobie czytelniku, za zainteresowanie siĂŞ jej kartami.
KoĂączĂŞ pytaniem - kto nastĂŞpny podejmie siĂŞ pisania o OjcowiÂźnie?

---

W czwartek 29 maja w Muzeum Regionalnym odbyÂła siĂŞ promocja ksi¹¿ki „ÂŚwiebodzin - 700 lat historii”. Celem spotkania byÂło publiczne zaprezentowanie treÂści ksi¹¿ki, a takÂże spotkanie z autorami i redaktorem naukowym, heraldykiem, genealogiem - prof. dr hab. Wojciechem StrzyÂżewskim.

Zaproszono szesnastu referentów poszczególnych artyku³ów zawartych w ksi¹¿ce. Jednak nie wszyscy dojechali. G³ównie obecni byli reprezentanci œrodowiska zielonogórskiego. Marek Nowacki, dyrektor muzeum, z dum¹ w g³osie stwierdzi³:

- Uda³o nam siê goœciÌ dosyÌ wa¿ne osoby, które kiedykolwiek pisa³y i zainteresowane by³y tym obszarem. Nie zawsze ma siê okazjê spotkania w tak ma³ym œrodowisku z reprezentacj¹ œrodowiska naukowego, które inaczej patrzy na historiê, z pewnym dystansem, obiektywnie, unikaj¹c wiêkszych emocji. ¯a³ujê, ¿e przyjecha³o na spotkanie tylko piêÌ osób. Trudno o kogoœ z Poznania, z Wroc³awia, czy nawet z Berlina. Liczy³em równie¿ na obecnoœÌ burmistrza Œwiebodzina.

Nie zawiedli ci, ktĂłrzy zawsze przychodzÂą do muzeum, gdy dzieje siĂŞ coÂś ciekawego. Zaproszenia nie odrzucili rĂłwnieÂż nauczyciele historii z Publicznego Gimnazjum nr 3 i ze ÂświebodzĂąskiego liceum ogĂłlnoksztaÂłcÂącego oraz zainteresowani spotkaniem uczniowie.

Prowadz¹cym spotkanie by³ sam W. Strzy¿ewski, zapowiadaj¹c na wstêpie ciekawostki, które powinny zainteresowaÌ i zachêciÌ do siêgniêcia po tê naukow¹ ksi¹¿kê zwyk³ego mieszkaùca Œwiebodzina. Przedstawi³ te¿ zawartoœÌ publikacji, wszystkich referentów oraz wyt³umaczy³ s³uchaczom jak interpretowaÌ symbolikê naszego herbu miejskiego. Przybli¿y³ równie¿ historiê pieczêci Œwiebodzina.

Od dr Joanny Karczewskiej moÂżna byÂło siĂŞ dowiedzieĂŚ bardzo ciekawych rzeczy o tradycjach rycerskich obszaru wielkopolskiego. Jak wielkÂą rangĂŞ miaÂła szlachta, jakÂą robiÂła karierĂŞ i jak to siĂŞ zmieniaÂło na przestrzeni wiekĂłw, uÂświadomiÂł przybyÂłym dr JarosÂław Kuczer. GorÂąca dyskusja z publicznoÂściÂą wywiÂązaÂła siĂŞ po referacie dr. Roberta Skobelskiego. MĂłwiÂł on o powojennych czasach, o referendum i o wyborach do sejmu, a takÂże o faÂłszowaniu historii przez komunistĂłw. SzczegĂłlnie aktywni w wymianie poglÂądĂłw byli ci, dla ktĂłrych jest to nadal Âżywa pamiĂŞĂŚ. Dr Skobelski bĂŞdÂąc mÂłodym czÂłowiekiem nie pamiĂŞta tego z autopsji, ale jego bardzo dobra analiza archiwalna zadowoliÂła dyskutantĂłw.

GÂłos zabraÂł rĂłwnieÂż dyrektor PaĂąstwowego Archiwum w Wilkowie - MieczysÂław Szylko. ZachĂŞcaÂł wszystkich do odwiedzania archiwum i staraÂł siĂŞ jak najlepiej zareklamowaĂŚ skarbnicĂŞ naszej regionalnej historii.

Od s³owa do s³owa dyskusja rozwinê³a siê ku pami¹tkom po przesz³oœci. Mowa tu o cmentarzach niemieckich, które zosta³y zniszczone decyzjami administracyjnymi w latach szeœÌdziesi¹tych. Spotkanie zakoùczy³ prof. Strzy¿ewski: - Atmosfera w Œwiebodzinie zawsze jest wspania³a, a u dyrektora muzeum jest rewelacyjna. Jestem pe³en podziwu, ¿e wytrwale s³uchano przez pó³torej godziny, b¹dŸ co b¹dŸ opowieœci o mieœcie, ale popo³udniow¹ por¹. Myœlê, ¿e to œwiadczy o zainteresowaniu mieszkaùców Œwiebodzina przesz³oœci¹ ich miasta. Dyskusja spowodowa³a, ¿e powsta³y pewne mo¿liwoœci poznania tej najnowszej historii miasta. PodchodŸmy do tradycji z szacunkiem.