Sto lat temu w powiecie
1905 to wed³ug zapisów w „Kalendarium dziejów ¦wiebodzina i okolic ...” Wies³awa Zdanowicza rok, w którym [...] Polacy stanowili wci±¿ 50 procent ogó³u absolwentów seminarium nauczycielskiego w Parady¿u. Jest to okres powstania ¶redniej szko³y dla dziewcz±t w ¦wiebodzinie, tj. obecnego liceum. £±cznie w tym czasie istnieje w mie¶cie 5 szkó³: trzy powszechne, szko³a ¶rednia dla dziewcz±t oraz gimnazjum realne. Ponadto miasto posiada 7 dróg wyjazdowych, 711 budynków, 9321 mieszkañców, w tym 250 posiadaczy telefonów. W pobli¿u obecnego liceum i urzêdu pracy znajdowa³a siê równie¿ bo¿nica ¿ydowska. Ponoæ spali³ j± w okresie powojennym stra¿ak – piroman. [...]
Natomiast Mieczys³aw Szylko, pracownik Archiwum Pañstwowego w Zielonej Górze oddzia³u w Wilkowie daje nam bli¿szy obraz tego co dzia³o siê dok³adnie sto lat temu w naszym mie¶cie. W cyklu „Z archiwum W” prezentowanym na ³amach ¦wiebodziñskiej Gazety Powiatowej – (nr 3[159] marzec 2005) w pierwszej czê¶ci swojego kalendarium przedstawia nam wydarzenia dzieñ po dniu pierwszego kwarta³u roku pañskiego 1905. Niesamowita opowie¶æ wyszperana z przepastnych zasobów archiwum. Osobi¶cie bardzo proszê o ci±g dalszy.
¦wiebodziñska Gazeta Powiatowa
Wydanie nr 3 [159] marzec 2005
Sto lat temu w powiecie
1 stycznia
Niespodziewane ¶nie¿yce i zamiecie powoduj± zak³ócenia kolejowe i drogowe (zapowiada siê trudny rok).
2 stycznia
Wiadomo¶æ o klêsce Rosjan pod Port Arthur i dostanie siê 32 tysiêcy ¿o³nierzy do niewoli japoñskiej.
5 stycznia
Og³oszenie przetargowe w³adz powiatowych na brukowanie 1120 m drogi z Kupienina do Ojerzyc, 426 m drogi do Wilkowa, 471 m drogi z O³oboku do £±kiego i 1050 m ze Sk±pego do £±kiego.
7 stycznia
Wprowadzenie 1 podatku od tworz±cych siê nowych parafii katolickich na mocy ustawy z 29 maja 1903 r. o diecezjach Ko¶cio³a katolickiego.
8 stycznia
Radosna wie¶æ o pokonaniu przez naszego dzielnego gen. von Trotha pól tysi±ca dzikich murzynów Hererów Namibii.
10 stycznia
Do naszego powiatu dotar³a loteria rozpisana na 2,5 min marek w z³ocie na Ligê Kolonialn±.
12 stycznia
Przetarg Wydzia³u Powiatowego na dostawê ¿wiru na przebudowê drogi z Sulechowa do Trzebiechowa 190 kubików. Sk±pe - Radoszyn 380 kubików, do Rosina 252 kubików.
15 stycznia
Rozpoczê³a dzia³alno¶æ Wojskowa Komisja Poborowa. Roczniki 1883-1885 z poszczególnych miejscowo¶ci mia³y siê stawiæ co do dnia i godziny wg okre¶lonego porz±dku.
16 stycznia
Niepokoje w Moskwie (do ksiêcia Sergiusza nieznani sprawcy oddali 3 strza³y rewolwerowe).
17 stycznia
Rozpocz±³ siê sezon polowañ na cietrzewie, jarz±bki, ba¿anty.
20 stycznia
W³a¶ciciel gospodarstwa w Sk±pym Eisermann zmar³ w szpitalu Joannitów w Sulechowie w wyniku wypadku z wozem konnym, wracaj±c podchmielony z targu.
21 stycznia
Wiadomo¶æ o uszkodzeniu wystrza³em armatnim kartacza fasady Pa³acu Zimowego w Petersburgu w dniu 19 stycznia.
22 stycznia
Kolejne niepokoj±ce wie¶ci z Petersburga poruszaj± opiniê mieszkañców; w Krwawej Niedzieli zginê³o ponoæ 2000 osób i 5000 jest rannych.
Kupiec Pan Stoicke ze Zb±szynia usilnie poszukuje swojego psa, oferuj±c wysok± nagrodê.
24 stycznia
Wiadomo¶æ o zastrzeleniu w Radomiu 3 oficerów rosyjskich przez nieznanych sprawców.
27 stycznia (pi±tek)
Uroczysto¶ci, zebrania i fety z okazji urodzin naszego umi³owanego cesarza.
Zarz±dzenie starosty Pana von den Becka o obowi±zku wyk³adania trutek w rejonie ³owieckim w Ojerzycach i Chociulach.
30 stycznia
Niepokoj±ce wie¶ci z Warszawy, wiele wystaw i okien rozbitych, sklepy na Marsza³kowskiej spl±drowane, barykady, strajki, zamkniêto szko³y.
1 lutego
Kontrola akt Urzêdu Stanu Cywilnego w ¦wiebodzinie.
3 lutego
Decyzja Pana Starosty o zwalczaniu pryszczycy w Szczañcu.
4 lutego
Pastor Leisterer ze Szczañca mianowany Inspektorem Szkolnym.
6 lutego
Ko³a kombatantów i weteranów naszego powiatu wchodzi³y w sk³ad 14 000 kó³ i 1,2 miliona cz³onków w ca³ej Rzeszy.
9 lutego
Wiadomo¶æ o zdemolowaniu przez poborowych dworca w Sosnowcu, ucieczkach m³odych ludzi do Niemiec, gro¼bie dywersji oraz konieczno¶ci bacznego uwa¿ania na obcych i cudzoziemców.
10 lutego
Niepokoje w £odzi w fabryce Scheidlera : 4 trupy i 68 rannych.
11 lutego
Zebranie Zwi±zku Gospodarzy Rolnych w restauracji "Markische Hof".
13 lutego
W prasie lokalnej og³asza siê 22 letnia wdowa z Berlina, bezdzietna z pó³ milionem marek kapita³u, poszukuj±ca solidnego i uczciwego mê¿czyzny do po¶lubienia.
15 lutego
So³tys wilkowski Pan Kramm zosta³ zatwierdzony przez S±d Wy¿szej Instancji (Landgericht) w Gubinie na ³awnika S±du w ¦wiebodzinie.
19 lutego
Winogrodnicy naszego powiatu wziêli udzia³ w zje¼dzie Ostdeutscher Weinbauverein w Czerwieñsku ko³o Zielonej Góry.
20 lutego
Zamkniêcie gospody "Mauscheln" w Torzymiu z powodu nielegalnej gry w karty, bez specjalnej koncesji.
21 lutego
Wielkie ¶niegi w Sudetach i Alpach.
22 lutego
Poszukuje siê mê¿czyzny w wieku 32-36 lat niskiego 1,60, jasnego blondyna z ma³± g³ow±, sprawcy okrutnego zamordowania m³odej dziewczyny na dworcu metra berliñskiego ZOO-Garten, który umkn±³ po¶cigowi.
1 marca
Nowe Sanatorium w Trzebiechowie oferuje swoje us³ugi chêtnym i rekonwalescentom.
2 marca
Rozporz±dzenia Pana Starosty celem zwalczenia epidemii pryszczycy w D±brówce Ma³ej, Szczañcu, Myszêcinie.
4 marca
Zakaz organizowania targu w Brójcach.
W zwi±zku ze ¶mierci± mistrza murarskiego Pana Pfaendera ze ¦wiebodzina na cz³onka zarz±du Zwi±zku Budowlanego Pó³nocno-Wschodniego wybrano mistrza murarskiego Pana Maxa Fechnera.
Wojskowa Komisja Poborowa przyjmuje samych mieszkañców ¦wiebodzina, wg okre¶lonego wcze¶niej porz±dku.
5 marca
Ksi±¿ê Henryk XXXIV Reuß z Trzbiechowa rozpocz±³ 3 semestr studiów w Heidelbergu.
7 marca
Inspektor Alfred Kerschner z maj±tku Myszêcin zosta³ naczelnikiem gminy.
10 marca
Wichury i zawieje, orkan w górach Harzu powoduje du¿e zniszczenia.
11 marca
Odda³ ¿ycie dla ojczyzny bohaterski podoficer Wilhelm Purmann syn wo¼nicy z ulicy Mi³ej, zmar³ z odniesionych ran w walkach pod Klein Nubis w Afryce.
12 marca
Kolejne niepokoj±ce wie¶ci z Rosji: naprzeciwko niemieckiej ambasady i katedry Izaaka w Petersburgu, wielka eksplozja, wylecia³y wszystkie szyby.
13 marca
Werbunek ochotników do 3 letniej s³u¿by w artylerii marynarki wojennej w bazie Kiautschou w Chinach.
14 marca
Wiadomo¶æ o ogromnym po¿arze w Nowym Jorku w dzielnicy polskich ¯ydów.
18 marca
Pan Starosta von der Beck og³osi³ przepisy reguluj±ce ochronê zabytków archeologicznych.
25 marca
Pomocnik pastora Leisterera ze Szczañca mianowany na pastora.
29 marca
Obrady Rady Powiatu.
Podatek powiatowy zwiêkszy³ siê o 30 %.
1 lipca
Niespotykane upa³y w powiecie. Temperatury dochodz± do 32°C, w nocy 22°C
Zakwit³y winogrona wydzielaj±c swój b³ogi i szczê¶liwy zapach.
Niepokoje mieszkañców budz± nadal trwaj±ce rozruchy i bunty w Rosji. W £odzi zastrzelono 30 robotników, dziêki postawie policmeistra Chrzanowskiego i genera³a kozackiego Marmusowa opanowano sytuacjê.
W Oddessie 1000 zabitych i 2000 rannych. Bunty marynarzy.
2 lipca
Obradowa³a w Berlinie Komisja Kolonizacyjna dla Afryki Po³udniowo-Zachodniej.
3 lipca
August Fischer z Rudgierzowic obchodzi³ w Zielonej Górze 25 lecie pracy Stra¿nika wie¿owego, w tym czasie pokona³ 2160000 stopni pracuj±c w nocy, w ¶nie¿yce, mrozy, burze i wichury.
4 lipca
Naszego mi³o¶ciwie panuj±cego Cesarza odwiedzi³ w Trayemunde na jachcie amerykañski miliarder Yanderbild.
5 lipca
Burze i wiatry wyrywa³y okna, niszczy³y dachy, po¿ary od piorunów w okolicznych wioskach.
7 lipca
Wiadomo¶æ o skazaniu przez carski s±d w £odzi 3 robotników pod¿egaj±cych do rozruchów.
8 lipca
W Kro¶nie Odrzañskim rozpoczê³y siê uroczysto¶ci 900-lecia pierwszej pisanej wzmianki o Thietmara z Merseburga i przemarszu wojsk cesarskich Henryka II przez nasz powiat do Miêdzyrzecza.
10 lipca
Do Kamerunu byli potrzebni osadnicy i kolejarze. Chêtni na wyjazd mogli siê zg³aszaæ u w³adz.
11 lipca
Ceny na ¿yto 14,80 Mk, kartofle 6,40 za kwintal; l kg mas³a 2 Mk l mendel jaj 0,90 Mk
12 lipca
Burze i opady: zgorza³a stodo³a w maj±tku rakowskim. Odra podnios³a siê o 100 cm.
Po¿ar w Cigacicach. W G³uchowie spali³a siê stodo³a ch³opa Fellera i s±siada Beckera.
15 lipca
Strajk murarzy w Zielonej Górze. W ¦wiebodzinie pogotowie strajkowe.
16 lipca
Zakoñczy³ siê udany eksport czarnych jagód do Anglii.
17 lipca
Ekshumacja na nowym cmentarzu ¶wiebodziñskim pochowanego w grudniu 1904 r. mistrza dekarskiego Scheidemanna.
18 lipca
Poszukiwania uciekiniera z wiêzienia miejskiego w Sulechowie Teofila Tuleckiego.
20 lipca
Wiadomo¶ci o wypadkach cholery w Wielkim Ksiêstwie Poznañskim.
24 lipca
Nieustanne deszcze niszcz± wiêkszo¶æ upraw zbo¿owych, szczególnie ¿yta.
Pierwsze objawy choroby winoro¶li (Perenospora)
25 lipca
Przyjacielskie spotkanie na jachcie 2 cesarzy (Wilhelma i Miko³aja II) budzi w mieszkañcach optymizm i widoki na lepsz± przysz³o¶æ w XX wieku.
26 lipca
W³adze powiatowe i gawied¼ wita³y Wielk± Ksiê¿n± W³adymirown±, która specjalna salonk± wracaj±c z Pary¿a raczy³a odwiedziæ Ksiê¿nê Reuss w Trzebiechowie i nowe sanatorium.
28 lipca
Po¿egnanie Wielkiej Ksiê¿nej W³adymirownej udaj±cej siê do Petersburga,
l sierpnia
Ci±g³e opady i ulewy, zimno.
S±d karny w Gubinie skaza³ ¶wiebodziñskiego dekarza Schuppa na 15 lat ciê¿kiego wiêzienia w Rawiczu za morderstwo.
3 sierpnia
Uroczyste Obchody Bractwa Strzeleckiego w Zielonej Górze.
4 sierpnia
W Odrze niedaleko Krosna z³owiono karpia o wadze 9 kg
7 sierpnia
W pi±tek, przy sprawdzaniu kupowanej m³ocarni, zgin±³ gospodarz Decker z Buczy.
8 sierpnia
Bankructwo kupca Wilhelma Ringa i wyrok s±dowy o licytacji.
9 sierpnia
Odwiedzaj±c Poznañ Nasz Cesarz przejecha³ specjalnym poci±giem przez ¦wiebodzin
10 sierpnia
Powróci³y upa³y, temperatura 33°C. Rozwój choroby winoro¶li.
11 sierpnia
Ostrze¿enie w³adz powiatowych przed wa³êsaj±cymi siê bandami Cyganów. W Kargowej u¿ywali przy rabunku rewolweru.
12 sierpnia
Poszukiwania dezertera sulechowianina urodzonego 10 maja 1882 r. rekruta Schmidta, który uciek³ z X Regimentu w Charlottenburgu
15 sierpnia
Wszystkie ko¶cio³y katolickie, a szczególnie fara Micha³a Archanio³a umajone i ozdobione.
16 sierpnia
Przeprawi³ siê przez Odrê pod Cigacicami 5 Regiment Artylerii Polnej Pobielskiego bior±cy udzia³ w manewrach V Armii.
17 sierpnia
Na placu ko¶cielnym w Sulechowie od strony Superintendentury odkryto groby masowe z czasów panowania d¿umy.
18 sierpnia
Przez Odrê pod Cigacicami przeprawi³ siê 5 Regiment Artylerii Konnej Podbielskiego
1 wrze¶nia
Po¿ar budynku starostwa w Kro¶nie Odrzañskim na Srebrnym Wzgórzu.
2 wrze¶nia
Tragiczna ¶mieræ 50-letniego robotnika Hacke z Sulechowa wci±gniêtego przez pas transmisyjny w fabryce Eichmanna.
3 wrze¶nia
Rozmowy pokojowe Rosji i Japonii daj± nadziejê na pokój ¶wiatowy.
4 wrze¶nia
Manewry wojskowe w powiecie. Manewry floty na Ba³tyku.
5 wrze¶nia
W Namibii major Meister przesun±³ siê 50 km od linii Zaris Nam, uwalniaj±c du¿e tereny od gro¼nych i dzikich Hotentotów.
6 wrze¶nia
Cena brykietu z wêgla brunatnego wynosi³a 60 fenigów za cetnar.
11 wrze¶nia
W Afryce pod Haruchos zgin±³ porucznik Lorenz z Kamienia.
15 wrze¶nia
Wielka Wystawa Zwi±zku Winogrodników Wschodnich Niemiec w Zielonej Górze, na któr± ¶ci±gaj± tysi±ce zwiedzaj±cych, w tym z naszego powiatu.
20 wrze¶nia
Zamkniêcie wystawy w Zielonej Górze i rozdanie nagród.
21 wrze¶nia
Rozruchy i niepokoje w Japonii.
25 wrze¶nia
Na Pomorzu na 246 przypadki cholery zmar³o 85 osób.
26 wrze¶nia
Og³oszono oficjalnie i urzêdowo, ze zgon dziecka w Rusinowie nast±pi³ z przyczyn naturalnych i nie by³ przypadkiem cholery.
27 wrze¶nia
Powiatowy Inspektor sanitarny zabroni³ korzystania wody z Odry, zarz±dzono jednocze¶nie ochronê ujêæ wody pitnej.
28 wrze¶nia
XXV lecie powstania Alumnatu w Sulechowie w obecno¶ci w³adz powiatowych, 300 go¶ci i absolwentów.
29 wrze¶nia
Wielkie porz±dki w mie¶cie i przygotowywanie ¦wiebodzina do Wielkiej Brandenburskiej Wystawy Ogrodniczo-Warzywnej w pa¼dzierniku.
30 wrze¶nia
Sezon strzelania na bekasy, dzikie kaczki, gêsi i ptactwo moczarowe.
Mieczys³aw Szylko