PoznaĂąski Czerwiec '56 na Ziemi ÂŚwiebodziĂąskiej

Niezadowolenie mas pracujÂących, mieszkaĂącĂłw Poznania, doprowadziÂło w koĂącu czerwca 1956 roku do strajku, masowej demonstracji ulicznej, a nastĂŞpnie do straĂŚ z broniÂą. Wydarzenia te miaÂły miejsce pierwszy raz w Polsce Ludowej. Nie mieÂściÂły siĂŞ w ramach przyjĂŞtych ĂłwczeÂśnie teorii i koncepcji politycznych. UwaÂżano, Âże paĂąstwo robotniczo-chÂłopskie rozwijaĂŚ siĂŞ musi bezkonfliktowo realizujÂąc postulaty spoÂłeczeĂąstwa. Faktem jest jednak, Âże doszÂło do wystÂąpieĂą i to krwawych.

Poznaùski czerwiec odbi³ siê szerokim echem w Polsce i na œwiecie. Dawa³ ludziom jak¹œ nadziejê na zmiany. Spo³eczeùstwo bêd¹ce pod œcis³¹ kontrol¹ aparatu bezpieczeùstwa demonstrowa³o w ró¿ny sposób swoj¹ sympatiê dla Poznaniaków. W rz¹dz¹cych budzi³o to obawy i w zwi¹zku z tym mobilizowali aparat bezpieczeùstwa do walki z ka¿dym przejawem najdrobniejszego zainteresowania i manifestowania sympatii dla wydarzeù poznaùskich. Czasem przybiera³o to formy, które s¹ œmieszne. Ale wtedy...

Aparat bezpieczeĂąstwa w ÂŚwiebodzinie w sprawozdaniu z 26 wrzeÂśnia 1956 roku informowaÂł swoje wÂładze wojewĂłdzkie w Zielonej GĂłrze „(...) na terenie powiatu ÂŚwiebodzin zanotowano fakty pisania wrogiej propagandy dotyczÂącej wypadkĂłw poznaĂąskich i nawoÂływania do wrogiej dziaÂłalnoÂści wymierzonej przeciwko Polsce Ludowej i tak w Zespole PGR (PaĂąstwowe Gospodarstwa Rolne - przyp. aut.) ÂŁagĂłw zanotowano po wypadkach poznaĂąskich pisanie oszczerczych haseÂł szkalujÂących dostojnikĂłw ZSRR, ktĂłre pisane byÂły na deskach w ubikacji oraz hasÂła popierajÂące wypadki poznaĂąskie: "Niech Âżyje PoznaĂą i jego bojowa walka o lepsze Âżycie". W powyÂższej sprawie w celu ustalenia sprawcy pisania oszczerczych haseÂł zrobiono fotokopie charakteru pisma, pobrano najbardziej zbliÂżone charaktery pism pracownikĂłw zespoÂłu, (...) i wysÂłano do ekspertyzy w celu ustalenia wÂłaÂściwego sprawcy".

Na terenie wsi Szczaniec zanotowano fakt rozklejania ulotki o treÂści wrogiej dotyczÂącej wypadkĂłw poznaĂąskich. W powyÂższej sprawie w toku realizacji przedsiĂŞwziĂŞĂŚ operacyjnych ustalono, Âże powyÂższa ulotka zostaÂła napisana na maszynie polskiej, ktĂłra stanowi wÂłasnoœÌ Gminnej Spó³dzielni w SzczaĂącu. W celu ujawnienia sprawcy pisania ulotki na powyÂższej maszynie „(...) opracowano plan operacyjny przedsiĂŞwziĂŞĂŚ obejmujÂący rozpracowanie najbardziej podejrzane nam osoby posiadajÂące moÂżliwoœÌ dotarcia do pisania na maszynie w GS Szczaniec".

Na terenie miasta ÂŚwiebodzin rĂłwnieÂż zanotowano wrogi napis kredÂą na murze, dotyczÂący wypadkĂłw w Poznaniu, o nastĂŞpujÂącej treÂści: „W Poznaniu zabito 3769 PolakĂłw". W powyÂższej sprawie wykonano fotokopie charakteru pisma i przystÂąpiono do ustalenia sprawcy.

Na terenie miasta ujawniono rĂłwnieÂż szereg oÂżywionych kontaktĂłw i wiÂązania siĂŞ wrogich elementĂłw, np. byÂłych „dwĂłjkarzy” (oficerowie wywiadu RP i WP na Zachodzie - przyp. aut.), andersowcĂłw i pracownikĂłw KOP (Korpus Ochrony Pogranicza), szczegĂłlnie po wypadkach poznaĂąskich, ktĂłrzy to w ró¿ny sposĂłb je komentowali. W trakcie agenturalnej obserwacji ujawniono najbardziej niepewny i podejrzany element „(...) w okresie sprawozdawczym od dÂłuÂższego czasu na terenie powiatu ÂŚwiebodzin wÂśrĂłd osĂłb pochodzÂących z terenĂłw wschodnich zanotowano kr¹¿¹ce wersje o moÂżliwoÂściach wyjazdu na swe gospodarstwa skÂąd zostali przesiedleni. W wyniku tej propagandy czêœÌ gospodarzy wyjeÂżdÂża na tamtejsze tereny oglÂądaĂŚ byÂłe swe gospodarki - noszÂąc siĂŞ z zamiarem wyjazdu tam na staÂłe. Fakty te notowane sÂą w dwĂłch punktach pow. ÂŚwiebodzin, tj. Lubrzy i Ojerzycach (...)”.

PeÂłne sprawozdanie znajduje siĂŞ w Oddziale Instytutu PamiĂŞci Narodowej w Poznaniu pod nr IPNPo/0/60/64-12.

W czasie wypadkĂłw czerwcowych zginĂŞÂły 74 osoby, ponadto wiele osĂłb zostaÂło rannych. Zatrzymano wiele osĂłb jako podejrzanych. W kraju represje dotknĂŞÂły takÂże tych, ktĂłrzy sympatyzowali lub gdzieÂś gÂłoÂśno przedstawili swoje pozytywne opinie o wydarzeniach Czerwca 1956 r. w Poznaniu.