Sukiennicy juÂż w Âśredniowieczu zorganizowani byli w cechy, ktĂłre miaÂły broniĂŚ ich interesĂłw i zapewniaĂŚ dalszy rozwĂłj tego rzemiosÂła. W XVIII wieku cechy peÂłniÂły mniejszÂą rolĂŞ i byÂły nawet elementem hamujÂącym miejscowÂą wytwĂłrczoœÌ. ZachowaÂła siĂŞ nadal struktura i zwyczaje cechowe, ktĂłrych przejawem byÂł m.in. cykl ksztaÂłcenia przyszÂłych rzemieÂślnikĂłw. WÂśrĂłd wielu innych, jednym z istotnych wymogĂłw stawianych kandydatowi na sukiennika byÂł obowiÂązek wykazania siĂŞ „prawym pochodzeniem" oraz odbycie praktyki w kilku ró¿nych warsztatach. Jako potwierdzenie owych faktĂłw sÂłuÂżyÂły mu dwa dokumenty: tzw. Âświadectwo dobrego urodzenia wystawiane w miejscu pochodzenia oraz ksi¹¿eczka z wĂŞdrĂłwki czeladniczej z wpisami warsztatĂłw, w ktĂłrych terminowaÂł. Cechy zwyczajowo honorowaÂły te dokumenty i pozwalaÂły na naukĂŞ w swoich szeregach, bowiem oÂśrodki, z ktĂłrych pochodzili uczniowie, odwdziĂŞczaÂły siĂŞ wzajemnoÂściÂą. Podczas wĂŞdrĂłwki czeladnicy zatrzymywali siĂŞ w specjalnych gospodach, zanim nie zostali przyjĂŞci na naukĂŞ przez ktĂłregoÂś z mistrzĂłw.

My prokonsul^[1] i radni cesarsko-królewskiego miasta^[2] ¦wiebodzina po uproszeniu naszej przychylno¶ci i gorliwym spe³nieniu obowi±zków naszych, czynimy wiadomym i o¶wiadczamy niniejszym wszem i wobec, ¿e na zwyczajn± sesjê rady przybyli i stanêli przed naszym obliczem pracowici Johann Baßier, ³awnik s±dowy^[3] i Johann Wilsche, ³awnik s±dowy z naszej miejskiej wsi ¯ó³ków^[4] jako odpowiedzialne i wiarygodne osoby, które jednomy¶lnie i zdecydowanie, z odkrytymi g³owami i z podniesionymi dwoma palcami^[5] o¶wiadczyli pod przysiêg±, ¿e okaziciel tego [dokumentu] cnotliwy Johann George Schmiedt ze wspomnianej miejskiej wsi ¯ó³ków, zgodnie z prawem Boskim i ¦wiêtego Ko¶cio³a Chrze¶cijañskiego z prawego ma³¿eñskiego ³o¿a pochodzi, wyrós³ w dobrej, starej, niemieckiej, nieskazitelnej tradycji, urodzi³ siê wolny, nie stanowi niczyjej w³asno¶ci^[6] i wed³ug wiedzy ¶wiadków by³ od dzieciñstwa pobo¿ny i zachowywa³ siê przyzwoicie; tote¿ ani my, ani oni [¶wiadkowie] nie mo¿emy nic innego o nim powiedzieæ, jak tylko to, co uczciwe i dobre, i ¿e ojcem jego jest pracowity Mchael Schmiedt, rolnik w ¯ó³kowie, dziadkiem ze strony ojca jest czcigodny i pracowity Christoph Schmiedt, by³y rolnik i ³awnik s±dowy w ¯ó³kowie, a babk± ze strony ojca zacna i cnotliwa Anna z domu Schmolckin^[7], szacownego i czcigodnego Martina Schmolckego, by³ego mieszczanina ze ¦wiebodzina rodzona córka, a jej rodzon± matk± cnotliwa Hedwig z domu Dielingin^[7]. Dziadkiem ze strony matki jest szacowny i pracowity George Dieling, by³y rolnik i starszy s±du w Wêgrzynicach, a jego babk± ze strony matki szacowna i cnotliwa Anna z domu Heinrichin^[7], Hansa Heinricha, ogrodnika z Rokitnicy rodzona córka. Oboje jego prawowici i naturalni rodzice, i wszyscy dziadkowie byli nieskazitelnego pochodzenia, a zasadom uczciwo¶ci i prawego postêpowania wierni byli przez ca³e swoje ¿ycie.
Kiedy zatem wy¿ej wymieniony Johann George Schmiedt usilnie ubiega³ siê i prosi³ o ten wiarygodny dokument, nie mogliœmy ani te¿ nie chcieliœmy odmówiÌ mu takowego. Wszystkich tych, do których to œwiadectwo dotrze, a szczególnie tych, którym zostanie ono uprzejmie przed³o¿one, upraszamy o uwzglêdnienie naszego wysi³ku oraz naszej ¿yczliwoœci i o okazanie kilkakrotnie ju¿ wymienionemu Johannowi Georgowi Schmiedtowi przychylnoœci i dobrej woli w jego [czeladniczych] staraniach i zamierzeniach. Prosimy te¿ przyj¹Ì go do waszych cechów, bractw i zrzeszeù, a maj¹c na wzglêdzie jego uczciwe pochodzenie i nasze ¿yczliwe porêczenie pozwoliÌ mu, by z po¿ytkiem z tego móg³ korzystaÌ. My zaœ wzajemnie jesteœmy gotowi, aby pod³ug powinnoœci stanu [mieszczaùskiego] i okolicznoœci uczyniÌ ka¿demu innemu podobn¹ przys³ugê.
SporzÂądzono w peÂłnym przekonaniu i zatwierdzono naszÂą wiĂŞkszÂą pieczĂŞciÂą miejskÂą^[8].
DziaÂło siĂŞ w ÂŚwiebodzinie 11 lipca 1730 roku.

ÂŹrĂłdÂło: zbiory Muzeum Regionalnego w ÂŚwiebodzinie; tÂłumaczenie: WÂłodzimierz Zarzycki

[1] Prokonsul (czasem konsul) - dawne okreÂślenie burmistrza.
[2] Cesarsko-krĂłlewskie miasto - ĂłwczeÂśnie ÂślÂąski ÂŚwiebodzin miaÂł status habsburskiego miasta krĂłlewskiego, a zatem i cesarskiego.
[3] ÂŁawnik - czÂłonek sÂądu wiejskiego lub sÂądu miejskiego (Âławy miejskiej).
[4] Obecnie okolice ul. Œwierczewskiego w Œwiebodzinie; ¯ó³ków nale¿a³ jako w³asnoœÌ do miasta od 1530 r.
[5] Chodzi o dwa palce skÂładane w geÂście przysiĂŞgi.
[6] Podkreœlenie faktu zwi¹zanego ze statusem prawnym mieszczan i rzemieœlników; cz³owiek taki musia³ byÌ wolny, tzn. nie móg³ popaœÌ w ¿adn¹ zale¿noœÌ osobist¹.
[7] ÂŻeĂąska koĂącĂłwka nazwiska -in, uÂżywana w jĂŞzyku niemieckim jeszcze w XVIII w. (np. Schmolcke - Schmolckin, Heinrich - Heinrichin, Dieling - Dielingin).
[8] Wielka pieczĂŞĂŚ miejska byÂła najwaÂżniejszÂą pieczĂŞciÂą potwierdzajÂącÂą dokumenty z kancelarii magistratu; uÂżywano jej przy szczegĂłlnych okazjach.

Inne stare dokumenty z dziejĂłw regionu