W drugiej poÂłowie wrzeÂśnia 2003 r., na terenie naszej gminy, a dokÂładnie w okolicy Jordanowa i GliĂąska, trwaÂły wykopaliska archeologiczne. ByÂła to kontynuacja badaĂą rozpoczĂŞtych w 1998 r., po przypadkowym odkryciu popielnicy grzebalnej, na polu mieszkaĂąca Jordanowa. Od tamtego czasu prowadzone sÂą intensywne prace badawcze i ratownicze. Archeolodzy, Piotr Wawrzyniak i MirosÂław Ciesielski z Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej „Polhamar" z Konina, robiÂą wszystko, by te stare cmentarzyska naleÂżycie zabezpieczyĂŚ przed dewastacjÂą i niekontrolowanym poborem piasku.

Niestety, znaczna czêœÌ unikalnego w skali kraju, cmentarzyska jordanowskiego, wyznaczaj¹cego zasiêg prastarej kultury wielbarskiej Polski po³udniowo-zachodniej, zosta³a w po³owie lat 90 bezpowrotnie zniszczona. A szkoda, bo jak twierdz¹ archeolodzy, jest to prawdopodobnie najwiêksze tego typu cmentarzysko w Polsce. Wykopaliska szacuje siê na II w.n.e. Natomiast cmentarzysko odkryte w Gliùsku, jest jeszcze starsze i pochodzi z okresu ok.1000 lat przed nasz¹ er¹.

Te odkrycia s¹ o tyle wa¿ne, ¿e pokazuj¹ na mapie kolejne miejsca osiedlania siê ludnoœci kultury ³u¿yckiej, która przed wiekami opanowa³a praktycznie ca³¹ œrodkow¹ Europê. Jest to ten sam lud, który wybudowa³ Biskupin. Tegoroczne prace w Jordanowie, pozwoli³y ods³oniÌ 10 nowych grobów i na podstawie wydobytych szcz¹tków, okreœliÌ sposób pochówku zmar³ych, jak równie¿ wiek, p³eÌ, a nawet zmiany patologiczne. Wed³ug archeologów Piotra i Mirka, wiek sêdziwy (40 lat!), osi¹gali tylko ludzie zdrowi. Chorzy i s³abi umierali m³odo Przewa¿a³y groby popielnicowe, tzn. spalone szcz¹tki ludzkie by³y wsypywane do naczynia, zwanego popielnic¹ i zakopywane. Naczynia wykonane z gliny by³y lepione rêcznie, wypalane i czêsto zdobione. Ale bywa³y te¿, choÌ rzadko, naczynia metalowe. Odkryto równie¿ jeden grób tzw. jamowy, do którego spalone cia³o wk³adane by³o bezpoœrednio (bez naczynia). Wœród szcz¹tków ludzi kultury ³u¿yckiej, znaleziono trzy zapinki, agrafy z br¹zu i posrebrzane, œwiadcz¹ce o znajomoœci sztuki wytapiania i zdobnictwa metalu. Trafia³y siê te¿ narzêdzia z krzemienia i kamienia. Natomiast przy szcz¹tkach ludzi kultury wielbarskiej przewa¿a³y przedmioty i narzêdzia z ¿elaza, koœci, rogu i drewna.

Wszystkie wydobyte „skarby", zostanÂą zabezpieczone, opisane i umieszczone w Muzeum Regionalnym w ÂŚwiebodzinie. Bo gdzie indziej mogÂłyby trafiĂŚ? W koĂącu odkryto je na naszym terenie i okreÂślajÂą one naszÂą toÂżsamoœÌ i historiĂŞ tych ziem.

Jak twierdz¹ moi rozmówcy, wydobycie tych cennych przedmiotów by³o mo¿liwe dziêki poparciu i finansowej dotacji Konserwatora Wojewódzkiego. Podziêkowania za pomoc i ¿yczliwoœÌ, nale¿¹ siê równie¿ mieszkaùcom obu wsi, a tak¿e dyrektorowi muzeum Markowi Nowackiemu i dyrektor Domu Pomocy Spo³ecznej Irenie Za³uckiej, za wsparcie i goœcinnoœÌ. Piotr Wawrzyniak i Miros³aw Ciesielski, obiecuj¹ kontynuacje prac w roku przysz³ym, licz¹c na dalsz¹ owocn¹ wspó³pracê.