Gliniana figurka ma ok. 2.5 tysi¹ca lat i 3 cm d³ugoœci. To doœÌ skromne dzie³o jak rówieœniczkê dzie³ Fidiasza. Ale i tak sta³a siê sensacj¹ wykopalisk na witnickiej obwodnicy.

Na stanowiskach kultury ÂłuÂżyckiej figurki to rarytas. Do dziÂś w dolinie dolnej Warty znaleziono cztery. SÂą to: "boÂżki" z Deszczna i Karnina, ptak z Gorzowa i naczynie w ksztaÂłcie ptaka z Ciecierzyc.

Ssaki, takie jak nasze "zwierzÂątko", sÂą o wiele rzadsze. WÂłaÂściwie jest to tylko gÂłowa i szyja "zwierzÂątka", ktĂłra pewnie byÂła czĂŞÂściÂą jakiegoÂś naczynia. Do jakiego gatunku naleÂży ten sympatyczny pyszczek? StanisÂław Sinkowski, kierownik wykopalisk, kÂładzie figurkĂŞ przed przyrodnikami z Parku Narodowego "UjÂście Warty" - dr MagdalenÂą Bartoszewicz, DorotÂą WypychowskÂą i MagdalenÂą MÂądrawskÂą.

Pierwsze opinie: - To coÂś z Âłasicowatych, ale nie rosomak. MoÂże wydra, a moÂże norka? Ma "Âżeberkowe" naciĂŞcia od spodu... U ssakĂłw taki ukÂład sierÂści zmniejsza opĂłr wody.

Przed prezentacj¹ liczy³em na niedŸwiedzia albo rosomaka: królów ³êgowych lasów sprzed XVIII-wiecznej melioracji.

Figurka zostaÂła znaleziona niedaleko miejsc, w ktĂłrych po dziÂś dzieĂą ÂżyjÂą wydry. A norkĂŞ europejskÂą zastÂąpiÂła jej bliska amerykaĂąska kuzynka.

Scena powstania dzie³a mog³a wygl¹daÌ tak. Garncarz lepi g³owê norki, która rano ukrad³a mu szczupaka. "Sprytna by³a szelma. Jak ja sam, kiedy za ch³opaka podbiera³em ryby s¹siadowi - myœli. - Dzieciùstwo... W³óczyliœmy siê po okolicy, ³obuzowaliœmy. Nasz herszt ju¿ nie ¿yje. Przezywaliœmy go "Norek", bo... O bogowie! Czy to mo¿liwe, ¿e jego dusza wcieli³ a siê w norkê - z³odziejkê? To samo spojrzenie, kiedy z ryb¹ w pysku zatrzyma³a siê i obróci³a. A ja sta³em jak skamienia³y. Dobrze, ¿e mi uciek³a." Garncarz wzdycha i dokleja g³owê zwierz¹tka do gotowej czarki.

Jest jeden problem: jak na Âłasicowate "zwierzÂątko", figurka ma za duÂże prawe ucho (lewe siĂŞ nie zachowaÂło). Na dodatek jest karbowane i przewiercone na wylot.

- Dla mnie to jest róg - uwa¿a Konrad Wypychowski, dyrektor Parku, który przy³¹czy³ siê do "obrad".- Figurka to na 100 proc. baran.

Zatem mamy coÂś Âłasicowatego od przodu i barana z profilu. - ÂŁuÂżyczanie hodowali barany- przyznaje archeolog StanisÂław Sinkowski. - Ich wizerunki byÂły przedstawiane juÂż w neolicie.

Zatem akt twĂłrczy mĂłgÂł wyglÂądaĂŚ trochĂŞ inaczej.

"Tato, tato, co lepisz?"- pytajÂą dzieci.
"ZwierzÂątko" - odpowiada ojciec, odsÂłaniajÂąc swoje dzieÂło. - "Zgadniecie, jakie?"
"Wydra albo norka" - zgadujÂą maluchy.
Ojciec dokleja figurce okrÂągÂłe, karbowane rogi: "A teraz?"
"Teraz baran. Beeee!"
"Albo norkobaran."
"WÂłaÂśnie - uÂśmiecha siĂŞ artysta. - "MoÂże kiedyÂś ktoÂś jÂą odkopie. I mĂłwiĂŞ wam: prĂŞdzej osiwieje, niÂż odgadnie, co to takiego."

Có¿... Tak czy owak figurka daje du¿e pole dla wyobraŸni. I za to w³aœnie kocham archeologiê.