[Schwiebus.pl - ¦wiebodzin na starych kartach pocztowych, stare pocztówki, widokówki, kartki pocztowe]
Google
szukaj:
Menu g³ówne
strona g³ówna
strona artyku³ów
strona newsów
forum
ksiêga go¶ci
katalog stron
family tree
schwiebus.2002
schwiebus.2004
Ostatnio dodane
Zamkniêty o³tarz
Sukiennik ¶wieb...
Portret miasta ...
Podró¿e Pekaesem ...
Spod przymkniêtych ...
Los Sióstr ze Schwiebus
Tajemnice ...
Boromeuszki cd.
Historia zmian..
Sala Gotycka
Wernhera ¶cie¿kami
Kreatywni inaczej ..
Od legendy do ..
¦wiebodziñska legenda
Inskrypcja z 1735
Jakub Schickfus
Obrazki z przesz³o¶ci
Publikacje..
¦wiebodziñskie lecznictwo
Szpital
Wokó³ Ratusza
Odkrycie krypty
Bibliografia
Plac w przebudowie
Najazd na Ratusz
Dekret mianowania
Nowa twarz rynku
Na bruk nie wjedziesz
Odnówmy kamienice
Konsultacje
Hubertus Gabriel
Robert Balcke
Ruch wokó³ ratusza
Czasowy zarz±d
Przesiedleñcy 1945
Izba pami±tek
Wiekowe znaleziska
Spór wokó³ ratusza
Co dalej ze starówk±?
Granit pod ratuszem
Kronika Schickfusa
Pocz±tki - podsumowanie
Pocz±tki o¶wiaty
Najazd Zb±skiego
Maciej Kolbe
¦wiebodziñska "Solidarno¶æ"
Szcz±tki ¶w. Jerzego
Pieni±dze na ratusz
Pocz±tki o¶wiaty
Granit w ¶ródm..
Sulechów retro
Nowy Rok
¯ycie religijne
Odpolitycznianie ...
Ulice do poprawki
Wie¿a Bismarcka
Ko¶ció³ pw. ¶w. M.A.
Ko¶ció³ pw. N.M.P. K.P.
Zamek ...
Eberhard Hilscher
Baron J.H. v. Knigge
Z ¿ycia mieszczan
¦wiadectwo urodzenia
Sukiennictwo w dziejach
¯ary inwestuj± w starówkê
Strajk w Lubogórze w 1981 r.
Pocz±tki edukacji szkolnej
Pierwsze, szkolne lata
Kresy
Koniec niemieckiego panowania
Dramatyczne wydarzenia
Historyczne pocz±tki
Ratusz siê sypie
Schwiebüssen Schwibus
Dialog a badania arche
Unikalne Cmentarzyska
100 lat temu - 1904 r.
100 lat temu - 1902 r.
Aktualizacje
Ogólniak
Cmentarz miejski
Dekomunizacja ulic
PKP chce likwidowaæ..
Przesiedleñcy 1945
100 lat temu - 1906 r.
Spu¶cizna po Hilscherze
Dworzec z horroru
Piszczyñski Zenon
M. v. Knobelsdorff
Archeologia okolic
J.K. Sobociñski
Katalog C&Co.™
A.D. 2012
zbiór w³asny
katalog ulic
ostatnio dodane

2012-04-15
C&Co.™ 1208
C&Co.™ 1207
C&Co.™ 1206
C&Co.™ 1205
C&Co.™ 1204
C&Co.™ 1203
C&Co.™ 1202
C&Co.™ 1201
2012-04-05
C&Co.™ 1200
C&Co.™ 1199
C&Co.™ 1198
C&Co.™ 1197
C&Co.™ 1196
C&Co.™ 1195
C&Co.™ 1194
C&Co.™ 1193
C&Co.™ 1192
C&Co.™ 1191
C&Co.™ 1190
2012-03-30
C&Co.™ 1189
C&Co.™ 1188
C&Co.™ 1187
C&Co.™ 1186
C&Co.™ 1185
C&Co.™ 1184
C&Co.™ 1183
C&Co.™ 1182
C&Co.™ 1181
C&Co.™ 1180
C&Co.™ 1179
C&Co.™ 1178
C&Co.™ 1177
C&Co.™ 1176
C&Co.™ 1175
C&Co.™ 1174
C&Co.™ 1173
C&Co.™ 1172
C&Co.™ 1171
C&Co.™ 1170
C&Co.™ 1169
C&Co.™ 1168
C&Co.™ 1167
2012-03-22
C&Co.™ 1166
C&Co.™ 1165
C&Co.™ 1164
C&Co.™ 1163
C&Co.™ 1162
C&Co.™ 1161
C&Co.™ 1160
C&Co.™ 1159
C&Co.™ 1158
C&Co.™ 1157
C&Co.™ 1156
C&Co.™ 1155
C&Co.™ 1154
C&Co.™ 1153
C&Co.™ 1152
C&Co.™ 1151
C&Co.™ 1150
2012-03-12
C&Co.™ 1149
C&Co.™ 1148
C&Co.™ 1147
C&Co.™ 1146
C&Co.™ 1145
C&Co.™ 1144
C&Co.™ 1143
C&Co.™ 1142
C&Co.™ 1141
C&Co.™ 1140
C&Co.™ 1139
C&Co.™ 1138
C&Co.™ 1137
C&Co.™ 1136
C&Co.™ 1135
C&Co.™ 1134
C&Co.™ 1133
C&Co.™ 1132
C&Co.™ 1131
C&Co.™ 1130
C&Co.™ 1129
C&Co.™ 1128
C&Co.™ 1127
C&Co.™ 1126
C&Co.™ 1125
2012-03-03
C&Co.™ 1124
C&Co.™ 1123
C&Co.™ 1122
C&Co.™ 1121
C&Co.™ 1120
C&Co.™ 1119
2012-02-27
C&Co.™ 1118
C&Co.™ 1117
C&Co.™ 1116
2012-02-26
C&Co.™ 1115
C&Co.™ 1114
C&Co.™ 1113
C&Co.™ 1112
C&Co.™ 1111
C&Co.™ 1110
2012-02-25
C&Co.™ 1109
C&Co.™ 1108
C&Co.™ 1107
C&Co.™ 1106
C&Co.™ 1105
C&Co.™ 1104
C&Co.™ 1103
C&Co.™ 1102
C&Co.™ 1101
C&Co.™ 1100
2012-02-19
C&Co.™ 1099
C&Co.™ 1098
C&Co.™ 1097
C&Co.™ 1096
C&Co.™ 1095
2012-02-17
C&Co.™ 1094
C&Co.™ 1093
C&Co.™ 1092
C&Co.™ 1091
C&Co.™ 1090
C&Co.™ 1089
C&Co.™ 1088
C&Co.™ 1087
C&Co.™ 1086
C&Co.™ 1085
2012-02-13
C&Co.™ 1084
C&Co.™ 1083
C&Co.™ 1082
2012-02-12
C&Co.™ 1081
C&Co.™ 1080
C&Co.™ 1079
C&Co.™ 1078
C&Co.™ 1077
C&Co.™ 1076
C&Co.™ 1075
C&Co.™ 1074
C&Co.™ 1073
C&Co.™ 1072
2012-02-11
C&Co.™ 1071
C&Co.™ 1070
C&Co.™ 1069
C&Co.™ 1068
C&Co.™ 1067
C&Co.™ 1066
C&Co.™ 1065
C&Co.™ 1064
C&Co.™ 1063
C&Co.™ 1062
C&Co.™ 1061
Katalog C&Co.™
A.D. 2007
2007-03-12
C&Co.™ 1057
C&Co.™ 1056
C&Co.™ 1055
C&Co.™ 1054
C&Co.™ 1053
C&Co.™ 1052
C&Co.™ 1051
2007-03-11
C&Co.™ 1050
C&Co.™ 1049
C&Co.™ 1048
C&Co.™ 1047
C&Co.™ 1046
C&Co.™ 1045
C&Co.™ 1044
C&Co.™ 1043
C&Co.™ 1042
C&Co.™ 1041
C&Co.™ 1040
C&Co.™ 1039
C&Co.™ 1038
C&Co.™ 1037
C&Co.™ 1036
C&Co.™ 1035
C&Co.™ 1034
C&Co.™ 1033
C&Co.™ 1032
C&Co.™ 1031
C&Co.™ 1030
C&Co.™ 1029
C&Co.™ 1028
C&Co.™ 1027
C&Co.™ 1026
C&Co.™ 1025
C&Co.™ 1024
C&Co.™ 1023
C&Co.™ 1022
C&Co.™ 1021
C&Co.™ 1020
C&Co.™ 1019
C&Co.™ 1021
C&Co.™ 1020
C&Co.™ 1019
C&Co.™ 1018
2007-03-08
C&Co.™ 1017
C&Co.™ 1016
C&Co.™ 1015
C&Co.™ 1014
C&Co.™ 1013
C&Co.™ 1012
C&Co.™ 1011
C&Co.™ 1010
C&Co.™ 1009
C&Co.™ 1008
C&Co.™ 1007
C&Co.™ 1006
C&Co.™ 1005
C&Co.™ 1004
C&Co.™ 1003
2007-03-06
C&Co.™ 1002
C&Co.™ 1001
C&Co.™ 1000
C&Co.™ 0999
C&Co.™ 0998
C&Co.™ 0997
C&Co.™ 0996
C&Co.™ 0995
C&Co.™ 0994
C&Co.™ 0993
C&Co.™ 0992
C&Co.™ 0991
C&Co.™ 0990
C&Co.™ 0989
C&Co.™ 0988
C&Co.™ 0987
C&Co.™ 0986
C&Co.™ 0985
C&Co.™ 0984
C&Co.™ 0983
C&Co.™ 0982
C&Co.™ 0981
C&Co.™ 0980
C&Co.™ 0979
C&Co.™ 0978
C&Co.™ 0977
C&Co.™ 0976
2007-03-02
C&Co.™ 0975
C&Co.™ 0974
C&Co.™ 0973
C&Co.™ 0972
C&Co.™ 0971
C&Co.™ 0970
C&Co.™ 0969
C&Co.™ 0968
C&Co.™ 0967
C&Co.™ 0966
C&Co.™ 0965
C&Co.™ 0964
C&Co.™ 0963
C&Co.™ 0962
C&Co.™ 0961
C&Co.™ 0960
C&Co.™ 0959
C&Co.™ 0958
C&Co.™ 0957
Inne
forum
kontakt
bannery
download
logowanie
rekomenduj nas
Menu u¿ytkownika
Nie masz jeszcze konta? Mo¿esz sobie za³o¿yæ!
subskrypcja
informacje o zmianach na twój mail!
Artyku³y > Z historii miasta i okolic > Polemiki i dyskusje

Polemiki i dyskusje
o ustalenie nazw dla dwóch regionów Ziemi Lubuskiej




Jak wiadomo dzisiejsza Ziemia Lubuska sk³ada siê z szeregu terytoriów, które od czasu od³±czenia ich od obszaru pañstwa polskiego ró¿nym podlega³y kolejom. Poszczególne terytoria przechodzi³y pod panowanie brandenburskie, czesko-austyjackie i pruskie. W zwi±zku z tym stopniowym przesuwaniem siê granicy niemieckiej ku wschodowi poszczególne ziemie nabiera³y tu swej odrêbno¶ci historycznej st±d rodzi siê konieczno¶æ przyjêcia dla nich nazw zgodnych z ich wielowiekow± tradycja. Na obszarze Ziemi Lubuskiej na szczególn± uwagê zas³uguj± dwie ziemie, dla których proponujê przyjêcie wzglêdnie restytucjê nazw: Ziemia Torzymaska i Ziemia ¦wiebodziñska.

ZIEMIA TORZYMSKA

Pierwotna historyczna Ziemia Lubuska rozci±ga³a siê dooko³a nadodrzañskiego Lubusza z obu stron Odry, opieraj±c siê na zachodzie o Sprewê i jej dop³ywy, na wschodzie za¶ o obrzañskie pogranicze Wielkopolski. Na skutek nieobliczalnej transakcji Piasta g³ogowskiego, Boles³awa Rogatki z 1249 roku ziemia ta zrazu czê¶ciowo, pó¼niej za¶ w ca³o¶ci dosta³a siê do r±k margrabiów brandenburskich. W XIV jeszcze wieku (i pó¼niej) istniej± w±tpliwo¶ci na temat sposobu wci±gniêcia tej ziemi do ram administracyjnych pañstwa brandenburskiego, czy w³±czyæ j± do Starej (Altmark), wzglêdnie do ¦rodkowej Marchii (Mittelmark), czy te¿ do konstytuuj±cego siê wówczas kosztem ziem polskich na prawym brzegu Odry tworu, jakim by³a Nowa Marchia. Pojêcie Nowej Marchii w XV wieku ustala siê w odniesieniu do le¿±cych na pó³noc od Warty i na wschód od Odry [dzisiejsze powiaty chojeñski, choszczeñski, my¶liborski i czê¶ciowo bia³ogardzki (¦widwin) w województwie szczeciñskim oraz powiaty gorzowski, strzelecki i przelotnie drawski w województwie poznañskim], nie obejmuje zatem terytorium historycznej Ziemi Lubuskiej. Ziemia ta ju¿ w XIV wieku uleg³a podzia³owi na zachód od Odry le¿±c± czê¶æ (wraz z Lubuszem) wchodzi w sk³ad Starej, wzglêdnie ¦rodkowej Marchii, wschodnia za¶ w 1375 roku w ksiêdze ziemskiej Karola IV wymieniona pod nazw± ziemi Sternberg. Obszar tego w ten sposób okre¶lonego terytorium pokrywa siê niemal dok³adnie z obszarem powiatu s³ubickiego oraz sulêciñskiego. Nazwa ”Land Sternberg” sta³a siê powszechna do czasów najnowszych zarówno w administracji i ¿yciu potocznym jak i w nauce niemieckiej.

Wywodzi siê ona od nazwy miasteczka Torzymia (Sternberg) i rzecz± ca³kowicie niejasn± jest, dlaczego miasteczko to wywodz±ce sw± niemieck± nazwê z nazwiska arcybiskupa magdeburskiego Sternberga da³o nazwê temu obszarowi. Torzym bowiem w dziejach „Ziemi Torzymskiej” nie odegra³ nigdy ¿adnej powa¿nej roli; przeciwnie, od XIV wieku do pocz±tków XIX stolic± jej by³o zawsze O¶no b±d¼ to jako rezydencja wójta z ramienia Brandenburgii w XIV wieku, b±d¼ te¿ jako stolica powiatu. (W 1352 roku takim wójtem by³ tu rycerz wielkopolski Dzier¿ko z Chyciny z powiatu skwierzyñskiego). Ziemia Torzymska wesz³a formalnie w sk³ad Nowej Marchii dopiero w roku 1817. W roku 1810 stolica powiatu przeniesiona zosta³a do Sulêcina, by w roku 1853 powróciæ do O¶na. W roku 1873 wydzielono wschodni± czê¶æ powiatu jako odrêbny powiat (z nazw± Kreis Oststernberg) ze stolic± w Sulêcinie, stolica za¶ pozosta³ej czê¶ci zachodniej (z nazw± Kreis Weststernberg) pozosta³a chwilowo w O¶nie. W roku 1904 przeniesiono z kolei stolicê powiatu zachodniego do Rzepina ze wzglêdu na dogodniejsze po³o¿enie komunikacyjne tego miasta. Ostatnio wreszcie Rzepin ust±piæ musia³ pierwszeñstwa S³ubicom.

Bez w±tpienia zachodzi konieczno¶æ wprowadzenia do polskiego s³ownika geograficznego terminu, który by odpowiada³ pojêciu „territorium Sternberg”. Opowiadam siê za rozwi±zaniem najprostszym, to jest przyjêciem dos³ownego t³umaczenia: Ziemia Torzymska. Przeciw przyjêciu tego terminu mo¿na by podnie¶æ jedynie zastrze¿enie, ¿e uto¿samienie nazw Sternberg – Torzym nie jest, ¿e siê tak wyra¿ê, w stu procentach pewne. Mo¿na by ostatecznie ziemiê tê nazwaæ od jej historycznie najwa¿niejszego grodu, O¶na, ziemia osieñska, lecz wprowadzenie takiej nazwy stanowi³o by na pewno ¼ród³o wielu nieporozumieñ. Nazwa wreszcie podyktowana wspó³czesnym podzia³em administracyjnym: Ziemia S³ubicko-Sulêciñska sk±din±d praktyczna, w odniesieniu do historii stanowi³aby jaskrawy anachronizm.

ZIEMIA ¦WIEBODZIÑSKA

Zachodnia granica Wielkopolski sta³a w XIII i XIV wieku pod znakiem cofania siê ku wschodowi: utraci³a ona pasmo ziemi w dzisiejszym powiatem sulêciñskim na rzecz Brandenburgii (Ziemia Torzymaska), dotkliwe by³y te¿ jej straty w kierunku po³udniowo-zachodnim na rzecz ¦l±ska. Do strat tych nale¿y obszar rozci±gaj±cy siê dooko³a ¦wiebodzina. Tu, z wielkopolskich jeszcze czasów utrzyma³y siê olbrzymie posiad³o¶ci klasztoru paradyskiego (a¿ do sekularyzacji w XIX wieku). Do ¦wiebodzina w XVI wieku zje¿d¿a³ biskup poznañski wizytuj±c sw± diecezjê. W okolicy tej do bardzo pó¼nych czasów utrzyma³y siê nader bliskie s±siedzkie stosunki z Wielkopolsk± i to zarówno demograficzne i gospodarcze jak kulturalne. Ziemia ¦wiebodziñska zajmuj±ca pó³nocn± czê¶æ dzisiejszego powiatu ¶wiebodziñskiego (bez Sulechowa) od pocz±tku XIV wieku dzieli³a losy ksiêstwa g³ogowskiego i z tej racji podlega³a rz±dom Piastów do 1476 r. Po wyga¶niêciu Piastów g³ogowskich, w efekcie koñcowym wojny która siê rozegra³a pomiêdzy 4 pretendentami na temat sukcesji g³ogowskiej. Sulechów wraz z 23 wsiami dosta³ siê pod panowanie brandenburskie. Ziemia za¶ ¦wiebodziñska o obszarze zaledwie 10 mil kwadratowych utrzyma³a siê przy ¦l±sku, przy królach czeskich z domu jagielloñskiego. Na prze³omie XV i XVI w. na obszar Ziemi ¦wiebodziñskiej rozci±ga³y siê te¿ rz±dy g³ogowskie Jana Olbrachta i pó¼niej Zygmunta Starego. Po wyga¶niêciu Jagiellonów na tronie czeskim, Ziemia ¦wiebodziñska dostaje siê pod rz±dy habsburskie a¿ do po³owy XVIII w.

Jest rzecz± osobliw±, ¿e Ziemia ¦wiebodziñska stanowi przez pó³ trzecia wieku ¶l±sk± eksklawê nie ³±cz±c± siê terytorialnie ze ¦l±skiem: od po³udnia (okrêg sulechowski), od zachodu i pó³nocy (Ziemia Torzymska) graniczy z Brandenburgi±, od wschodu jedynie przylega do Polski. Ze wzglêdu na takie po³o¿enie geograficzne Ziemia ¦wiebodziñska stanowi³a przedmiot po¿±dania gro¼nych jej s±siadów brandenburskich. Dziêki perfidnej kombinacji dyplomatycznej Wielki Elektor zdo³a³ w roku 1686 zagarn±æ Ziemiê ¦wiebodziñsk±. By³o to preludium do zaboru ca³ego ¦l±ska, który nast±pi³ nied³ugo pó¼niej. Wprawdzie ju¿ w roku 1695 Hohenzollernowie zostali zmuszeni do oddania Ziemi ¦wiebodziñskiej Habsburgom, lecz w 1742 roku ¦wiebodzin podzieli³ dolê reszty ¦l±ska i dosta³ siê pod ber³o Fryderyka Wielkiego. Ten okres historii Ziemi ¦wiebodziñskiej z koñca XVII w. i pierwszej po³owy XVIII w. przyczyni³ siê szczególnie do ws³awienia jej w Europie jako odrêbnej jednostki terytorialnej. W ramach administracji pruskiej Ziemia ¦wiebodziñska zosta³a wraz z okrêgiem sulechowskim z³±czona w jeden powiat, który do ostatnich czasów zachowa³ nazwê powiatu ¶wiebodziñsko-sulechowskiego (Kreis Schwiebus-Züllichau) dla uprzytomnienia odrêbnej przesz³o¶ci obu nañ sk³adaj±cych siê czê¶ci.

Uwagi powy¿sze, jak s±dzê s± wystarczaj±ce dla uzasadnienia konieczno¶ci wprowadzenia do polskiego nazewnictwa geograficznego Ziem Zachodnich terminu: Ziemia ¦wiebodziñska.

 

Micha³ Sczaniecki




Przegl±d Zachodni 1948, nr 6



komentarz[0] |

© 2001-2012 by Robert Ziach C&Co. A.G.™ ® 2012 by Schwiebus.pl
Wszelkie prawa zastrze¿one.

0.016 | powered by jPORTAL 2